Toplumsal Medya Platformlarının Düzmece Haberlerle Çabası

İngiltere’de bir sonraki seçim için kampanyalar şimdiden başladı. Seçimin tarihi şimdi net olarak muhakkak değil, fakat çevrimiçi mecralarda yayınlanan siyasi reklamlar istikrarlı bir formda artış gösteriyor. Son 90 gün içerisinde İngiltere’deki siyasi partilerden Tories, Facebook reklamlarına neredeyse 100.000 sterlin harcarken, Brexit partisi daha fazla bir harcama ile tam 107.000 sterlini Facebook reklamlarına verdi.

Bu sayıların ortaya çıkması bile, son birkaç yılda toplumsal medya reklamcılığının ne kadar ileriye gittiğini gösteriyor. ABD merkezli toplumsal medya platformları ise bu siyasi reklamların boyutunu görerek gitgide şeffaf bir anlayışa geçmeye çalışıyor. Toplumsal medya mecraları, dezenformasyon içeren haberlerden hayli kaçmaya başladı ve hatta Çin üzere ülkelerle ferdî bilgi kapalılığını ihlal ettiği gerekçesiyle adeta savaştı.

Pekala, sahiden bu toplumsal medya platformları uydurma haberlere karşı yeteri kadar korunma sağlıyor ve bu haberlerin yayılmasını engelleyebiliyor mu? Gelin daima bir arada tanınan toplumsal medya uygulamalarının politik uydurma haberlerle nasıl gayret ettiklerine göz atalım.

Facebook

Dünyanın en büyük toplumsal ağı, 2016 yılında Amerika başkanlık seçiminde manipülasyon yaptığı gerekçesiyle büyük yaptırımlarla karşı karşıya kalmış ve adeta başı kedere girmişti. Facebook, fiyatlı reklamlara ait standartlarını hâlâ çok net formda paylaşmıyor ve bu da reklam verenler için bir boşluğa neden oluyor. Bu boşluk, özellikse siyasi reklam verenler için bir fırsata dönüşüyor. Brexit partisi son 7 günde 19.600 sterlin bedelinde bir reklam kampanyası hazırladı.

Facebook’ta çok fazla harcama yapmak ise her vakit tesirli olacağınız manasına gelmiyor. Şirket tarafından sabitlenmemiş olan politik reklamcılık standartlarının en kıymetli istikametlerinden birisi algoritmalar. ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump'ın takımının reklam başına öbür rakibine nazaran daha az ödeme yaptığı ortaya çıkmıştı. Bu algoritma ise hâlâ tehlikeli boyutlarda kullanılabiliyor.

Instagram

Facebook’ta geçersiz haberler sıklıkla düşük kaliteli haber sitelerinde yapılan savlara temaslı bir halde yayılıyor. Bu durum, bir kişi birebir ilişkiyi her yine gönderdiğinde, yanlış savların yayılmasını büyük ölçüde azaltan bir denetimin kullanılabileceği manasına geliyor. Instagram’da ise uydurma haberlerin birçok, otomatik olarak bulmanın ve işaretlemenin çok daha güç olduğu imgeler, ekran imajları ve metin başlıkları biçiminde yayıyor. Bu yüzden Instagram hâlâ uydurma haberlerin süratlice yayılabildiği bir mecra.

YouTube

YouTube, aslında data ihlallerine ve manipülasyonlara hayli önemli karşı koyan bir platform olarak biliniyor. YouTube bilhassa siyasi içerikli geçersiz haberlerin yayılması için öbür mecralara nazaran uygun olmayan bir platform. Bilhassa siyasetçiler tarafından ziyanlı içerikler engellenebiliyor. Fakat, yeniden de YouTube’da da uydurma bilgilendirmeler yapılmıyor değil. Bilhassa düz dünyacılar ve aya hiç gidilmedi tezini ortaya atan şahıslar tarafından yüklenen görüntülerin açıklama kısmına eklenen Wikipedia kontakları, uydurma haberlerin bir kaynağı varmış üzere görünmesini sağlıyor.

Google

Google, dünyanın en büyük arama motoru olmasının yanı sıra önemli bir reklam alanı olarak da faaliyet gösteriyor. Son altı ayda İngiltere’de 400.000 adet siyasi reklam gösteren şirket, bu reklamlar için 32.000 sterlin harcadı. Şirketin reklam kütüphanesinde, “bir reklamın yahut kampanyanın nasıl hedeflendiğine dair manalı bir fikir edinmek yerine, birtakım ülkelerdeki kimi reklamlar hakkında geniş bir hedefleme bilgisi” sağlandığı belirtiliyor. Bu ekstra bilgi olmadan, reklamların gerçekte ne için kullanıldığını ve demokrasiyi nasıl etkilediklerini bilmek mümkün değil.

Twitter

Twitter’ın seçimler üzerindeki tesiri başka toplumsal medya mecralarına kıyasla çok daha fazla zira Twitter direkt habere bağlı bir platform. Twitter kullanıcılarına yapılacak bir düzmece haber, ülkenin ulusal söylemi üzerinde büyük tesirlere sahip oluyor. Facebook üzere, Twitter da siteyi temelsiz haberlerle doldurmaya çalışanların belirlenmesi ve kaldırılması konusunda büyük ilerleme kaydetti. Lakin, her ne kadar ilerleme kaydedilmiş olsa bile ‘botlar’ ile gayret Twitter’ın en çok vakit harcadığı şey. Bu bot yazılımlar daima olarak reklam ve geçersiz haber üretebiliyor ve bunun kısa vadede üstesinden gelmek güç üzere görünüyor.

WhatsApp

En çok kullanıcıya sahip anlık iletileşme platformu WhatsApp’ın da inanılmaz bir haber yayma potansiyeli mevcut. Hindistan’da çocuk kaçırdıkları argüman edilen 29 kişi, WhatsApp üzerinden yayılan uydurma haberler yüzünden linç edilerek öldürülmüştü. Brezilya’da ise 120 milyon WhatsApp kullanıcısına çok sağ partinin adayı olan Jair Bolsonaro tam 300.000 bildiri gönderdi. WhatsApp’ta yayılan uydurma haberlerin önüne geçmek ise biraz sıkıntı. Klasik iletileşme uygulamalarının bilakis WhatsApp, iletilerin içeriğini okuyamıyor ve müdahale edemiyor. 

Snapchat

Siyasi kampanyalara gelince birinci aklınıza gelebilecek yerlerden birisi olmayabilir ancak Snapchat kısa mühlet evvel, çevrimiçi reklamverenler için isteğe bağlı olmayan bir özellik olan politik reklam arşivini yayınladı. Snapchat ile ilgili haberler şirket tarafından seçiliyor, özel kanallara gönderiliyor ve klasik yayın ortamlarıyla tıpkı kalite denetimlerine tabi tutuluyor. Şirket, yayınladığı içeriklerde FCC standartlarını istekli olarak uyguluyor. Bu açıdan bakınca Snapchat, düzmece haberlerle önemli olarak çaba ediyor.