Türkiye’den İsrail-Filistin konusunda garantörlük formülü önerisi

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İsrail ile Filistin ortasındaki çatışmaya ait değerli değerlendirmelerde bulundu. Memleketler arası toplumun, İsrail’i iki devletli tahlile zorlayan bir hal içinde olması gerektiğini söyleyen Fidan, “Garantörlük olarak biz ana fikri ortaya koyuyoruz, asıl sistematiğini, ayrıyeten sistematiğin ayrıyeten tartışılması gerektiğini söylüyoruz.” dedi.

OPERASYONUN ŞAŞIRTAN OLDUĞUNU VURGULADI

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Dışişleri Bakanlığı’nda gazetelerin Ankara temsilcileri ile bir ortaya geldi. Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e akınıyla yaşananların başta İsrail olmak üzere herkes için sürpriz olduğuna işaret eden Fidan, Gazze‘den öbür tarafa kolay kolay geçilebilmiş olmasının ve bunun operasyonel sonuçlarının herkesi şaşırttığını lisana getirdi. Fidan, bilhassa İsrail ile Gazze ortasındaki duvarın aşikâr kısmı yıkıldıktan sonra içeriye, yalnızca Hamas mensuplarının değil öteki kümelerin ve sivil ögelerin da girebilmesinin ve rastgele bir direniş ile karşılaşmamalarının herkes için şaşırtan olduğunu vurguladı.

“SİVİLLERİN AMAÇ ALINMASINI KINIYORUZ”

Bakan Fidan bu durumun, İsrail güvenlik sistemindeki zafiyeti ortaya çıkaran, uzun yıllar tartışılacak bir bahis olduğuna dikkati çekerek, “7 Ekim’e hangi kurallar yol açtı? Bunu da tahminen ayrıyeten konuşmak gerekiyor. Bu esasen sıkıntının bütününü oluşturuyor. Biz 7 Ekim’de ve müteakip süreçte, sivilleri maksat alan hiçbir aksiyonu alışılmış ki tasvip etmiyoruz. Tam bilakis sivillerin amaç alınmasını kınıyoruz. Gerek Cumhurbaşkanımız, gerek biz bunu her platformda söyledik. Bunu ilgili muhataplarla yaptığımız görüşmelerde de daima gündemde tutuyoruz.” diye konuştu.

“İSRAİL MİSİLLEME YAPARKEN HİÇBİR AYRIM GÖZETMEDİ”

Fidan, Hamas’ın saldırısına ait, “Biz rastgele bir sınıflandırmaya gitmeden, sivillerin maksat alınmaması gerektiğini vurguluyoruz. Batılılar Hamas’ı terör örgütü olarak tanımladığı için Hamas’ın her türlü faaliyetini terör çerçevesinde değerlendiriyorlar. Biz ise hiçbir kısmın sivilleri maksat almaması gerektiğini söylüyoruz. Bunu hakikat bulmuyoruz. İsrail geçmişte de yaptığı üzere, misilleme yaparken tekrar hiçbir ayrım gözetmedi.” dedi.

YOĞUN GÖRÜŞME TRAFİĞİ VAR

İsrail operasyonlara başladığında Türkiye‘nin ABD’lilere, İsraillilere ve başka taraflara, sivillere yönelik tutumdan önemli telaş duyduğunu belirttiğini aktaran Fidan, ardından ağır bir görüşme ve seyahat trafiği başladığını tabir etti. Fidan, ABD’lilerin talebi üzerine tekraren muhataplarıyla ve başka ülkelerin yetkilileriyle görüştüklerini anımsatarak, “Biliyorsunuz, Mısır’a gittik. Yarın Lübnan’a gidiyoruz. Lübnan’dan sonra Cidde’de İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Dışişleri Bakanları seviyesinde Fevkalâde Acil Toplantısı var, oraya geçeceğiz. Cumhurbaşkanımızın ağır temas trafiği var. Bakanlık olarak bizim ve istihbarat ünitelerinin temasları var.” tabirlerini kullandı.

Çalışmalarını temel itibariyle 2 ana kulvarda sürdürdüklerini anlatan Fidan, birinci olarak 7 Ekim’den sonra İsrail’in misillemesiyle başlayan çatışmalarda, tarafları sivillerin daha fazla ziyan görmesini önleyecek haller almaya davet ettiklerini söyledi.

“ABLUKA VE GÖÇE ZORLAMA KABUL ETMEDİĞİMİZ ŞEYLER”

Fidan, İsrail’in Gazze’ye saldırısına ve bölgedeki sivillerin durumuna ait, şunları kaydetti: “İsrail’in Gazze’yi şu ana kadar gibisi görülmemiş halde bombalıyor olması, ağır sivil vefatlarına yol açması, elektriği, suyu, yakıtı kesip orayı adeta bir yokluğa, açlığa mahkum etmesi kabul edilemez. Ayrıyeten sivil nüfusu korkutarak bulundukları yerlerden, bilhassa Gazze’nin kuzeyinden güneyine hakikat hareket ettirmesi de kabul etmediğimiz bir şeydir. Münasebetiyle sivillere yönelik taarruzların durması, Gazze’ye insani yardımın girmesi ve sivillerin mümkün olduğunca az etkilenmesine yönelik muhataplarımızla neler yapabiliriz, onun çalışmaları var.”

Fidan, Türkiye‘nin krizi barış için fırsata dönüştürme arayışında olduğunu belirterek, bu fikrin muhataplara da aktarıldığını tabir etti.

“İSRAİL 2 DEVLETLİ TAHLİL SÜRECİNİ ASKIYA ALDI”

Sistem içinde birtakım görüşlerin de tedavüle girdiğini kaydeden Fidan, “Özellikle daima şunu söylüyoruz; İsrail bugüne kadar iki devletli tahlil sürecini askıya aldı. Filistinlilerle değil, öbür Arap ülkeleriyle barış yapmayı kendisine temel meşguliyet edindi. Zira onların perspektifinde sivil Filistin devleti yok.” sözlerini kullandı. Fidan, daha evvel İsrail’in, Araplar ve bölgedeki öteki ülkeler tarafından kabul edilmesiyle ilgili sıkıntılar yaşadığını anımsatarak, “Varlığı kabul edilince, bu sefer başkasını kabul etmemek daha kolay hale geldi.” dedi.

“ABD 2 DEVLETLİ TAHLİLE SICAK BAKIYOR”

Bu fikri ABD’lilerle yaptığı görüşmede de gündeme getirdiğinin altını çizen Fidan, Amerika’nın da iki devletli tahlile sıcak baktığını kaydetti. Fidan, “Biliyorsunuz, İsrail, tenkitlere aldırmadan kendi siyasetlerini ilerletmeye alışkın bir ülke. Sonuçta hiçbir yaptırım yok. Yalnızca tartışmaların olduğu bir yer var.” biçiminde konuştu. Milletlerarası toplumun, İsrail’i iki devletli tahlile zorlayan bir hal içinde olması gerektiğini söyleyen Fidan, Türkiye‘nin bu mevzudaki görüşlerini taraflarla paylaştığını söz etti.

GARANTÖRLÜK TEKLİFİ

Fidan, bilhassa Filistin tarafına garantör olacak ülkelerin bölgeden olmasının telkin edildiğini vurgulayarak, “Buna Türkiye de dahil. İsrail için de diğer ülkeler garantör olsunlar. Her iki tarafın da mutabık kalacağı bir antlaşmaya varıldıktan sonra, bunun gereklerinin yerine getirilmesi konusunda garantör ülkeler sorumluluk üstlensin.” diyerek, fakat bu biçimde kalıcı barışın ortaya çıkacağına dikkati çekti.

“BARIŞI GARANTİYE ALMADIKÇA İSRAİL DE EMNİYETTE HİSSEDEMEYECEK”

Fidan, Amerika ve Batı’nın askeri ve siyasi dayanağıyla makul bir ölçü caydırıcılık olabileceğini kaydederek, “Barış garantiye alınmadıkça, hiçbir vakit için bölgedeki İsrail devleti ve halkı kendisini emniyette hissedemez. Kendisini daima emniyete alma ismine daima diğerlerine zulüm etme, şiddet uygulama muhtaçlığı hissedecek. Bu sarmal bizatihi daima dönecek.” halinde konuştu.

“DAHA DÜZGÜN TEKLİF GELİRSE DEĞERLENDİRİRİZ”

Türkiye’den bölgeye bir barış gücü gönderilip gönderilmeyeceğine ait sorulan soruya, Fidan, “Garantörlük keyfiyetini açıkçası tartışmaya açmadık, lakin ana fikir olarak şu anda ortaya koyuyoruz konuştuğumuz taraflara.” dedi. Fidan, kelam konusu durumu, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) toplantısında da lisana getireceğini tabir ederek, “Yani bu bir tekliftir, daha âlâ teklifleri olan varsa, onları da biz tabi ki kıymetlendiririz. Ancak kıymetli olan bu krizi vesile bilerek, iki devletli tahlili hayata geçirme yolunda adım atmaktır. Bölgeye kalıcı barışı getirmektir.” diye konuştu.

Bölgedeki ülkelerin sorumluluk alması gerektiğine işaret eden Fidan, “Eğer Filistinliler içerisinde bu mutabakatın hilafına davranacak olanlar varsa, bu ülkeler hal koymalı.” dedi.

“GARANTÖR OLARAK ANA FİKRİ ORTAYA KOYUYORUZ”

Bazı ülkelerin Filistin ismine, kimi ülkelerin de İsrail ismine garantörlük statüsü kazanmasına ait soruları yanıtlayan Fidan, “Garantörlük olarak biz ana fikri ortaya koyuyoruz, asıl sistematiğini, ayrıyeten sistematiğin ayrıyeten tartışılması gerektiğini söylüyoruz.” halinde konuştu.