ÇÜ Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Saliha Kırıcı, Salep Üretimini Araştırdı

ÇUKUROVA Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Saliha Kırıcı, doğal florasından çoğalan tıbbi aromatik bitki olan salebin organik şartlarda üretimini araştırdı. Prof. Dr. Kırıcı, 5 farklı gübrelemede doğal karışım olan kompostla randımanın en fazla olduğunu belirterek, “Dünyaya baktığımızda 2020 yılında tıbbi aromatik bitkiler 223 milyar dolar ihracat kapasitesine sahipti. Ülkemiz bu pazardan yalnızca yüzde 1’lik bir hisse alıyor. Bunu artırmamız ve tıbbi aromatik bitkilere değer vermemiz lazım” diye konuştu.

ÇÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Kısmı’ndan Prof. Dr. Saliha Kırıcı, Dr. Umur Çürük’ün tez çalışması kapsamında ekseriyetle Ege Bölgesi’nde yetiştirilen salep bitkisini Çukurova’nın bereketli topraklarında yumru randımanı ve kalitesi açısından araştırdı. Bir dekar alanda iki yıl süren çalışmada hayvan gübresi, kompost, mineral gübre, mikoriza mantarı uygulaması ve hiç gübre uygulanmadan 5 başka ekim yapıldı. Mayısta yapılan hasatta salep bitkisinden; çim, buğday, mısır anız ve narenciye bitki yapraklarının karışımından üretilmiş olan kompost uygulaması kullanılıp en çok randımanın elde edildiği anlaşıldı. Hayvan gübresiyle 110 kilo, ticari gübresiyle 113 kilo, mikoriza uygulamasıyla 90 kilo, hiç gübre kullanılmayınca 60 kilo randıman elde edilirken; kompost uygulamasında ise bu oran 123 kiloya çıktı. Dr. Umur Çürük, “Ülkemizde kompost uygulamaları kullanılarak salep bitkisinde yumru randımanının artış göstereceği hem de buna paralel olarak toprağın da organik unsur ölçüsünün artırılabileceği ortaya kondu” dedi.

SALEP ÜRETİMİ İÇİN BAKANLIK MÜSAADESİ GEREKİYOR

Doğal florasından, yani yumrularından çoğalan salebin, ticari maksatlarla yumrularıyla birlikte toplanması sonucu jenerasyonu tükenme tehlikesi altında olduğunu belirten Prof. Dr. Saliha Kırıcı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2022 Ocak’ta yayınladığı genelgeyle bu duruma yasak getirdiğini belirtti. Artık salep üretimi yapmak isteyenlerin bakanlıktan gerekli müsaadeleri alıp, bunun tarımını yapması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Kırıcı, “Geçtiğimiz yıllarda doğal floradan 82 ton salep yumrusu toplandı. Her 1 yumrunun 1 gram olduğunu düşünürseniz, kaç bin tane bitki söküldü. O nedenle salep üretimi için tarımının yapılması şartı çok yerinde bir karar oldu. Biz de bunun üzerine organik tarım yoluyla salepten nasıl bir randıman alınabileceğini araştırdık” diye konuştu.

‘BİR SALEP BİTKİSİNİ SÖKMENİN CEZASI 110 BİN LİRA’

Salep üretimi yapmak isteyen çiftçilere ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Kırıcı, “Eğer salep üretmek istiyorlarsa bulundukları vilayet ya da ilçelerdeki tarım müdürlüklerine müracaat edip, ilgili dokümanları doldurmaları gerekiyor. Hasat vakti da üretilen saleplerin satışı tekrar bu müracaat ile olacak. Zira ürettiklerini belgelemeleri gerekiyor. Şayet bu şartları yerine getirmezlerse tabiattan salep bitkisinin sökümünün çok büyük cezaları var. Bir salep bitkisini sökmek 110 bin lira. Bu duruma düşmemek için mevzuata uygun hareket etmeleri gerekiyor” dedi.

‘ÜLKEMİZ BU PAZARDAN YÜZDE 1 HİSSE ALIYOR’

Salebin de içinde yer aldığı tıbbi aromatik bitkilerin Türkiye’de her geçen gün değer kazandığına dikkati çeken Prof. Dr. Kırıcı, kelamlarına şöyle devam etti:

“Bununla ilgili olarak 2013 yılından itibaren Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, tıbbi ve aromatik bitkileri desteklemek için çok hoş teşvikler veriyor. Çiftçilerimiz bundan faydalanabilir. Bu bitkiler marjinal alan dediğimiz sulama imkanı az olan kıraç yerlerin değerlendirilmesinde kullanılabilir. Tüm dünyaya baktığımızda 2020 yılında tıbbi aromatik bitkiler 223 milyar dolar ihracat kapasitesine sahipti. Ülkemiz ise bu pazardan yalnızca yüzde 1’lik bir hisse alıyor. Bizim ihracat kıymetimiz 1,4 milyar dolar civarındaydı. Bunu artırmamız ve tıbbi aromatik bitkilere kıymet vermemiz lazım. Salep de bunlardan bir tanesi.”