Kandilli Müdürü Özener’den “İstanbul yıkılacak kaçıyorum” diyen Celal Şengör’e sert cevap

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Prof. Dr. Celal Şengör’ün İstanbul’da muhtemel bir zelzelenin akabinde kaos ortamı oluşacağını öne sürerek megakentten ayrılacağını duyurmasına ait değerlendirmelerde bulundu. Özener, “Deprem olmaz denilen Konya’da bile sarsıntı oluyor. Onun için bulunduğunuz yeri terk etmek değil, bulunduğunuz yeri zelzeleye hazır hale getirmek lazım” dedi.

MARMARA ZELZELESİ HAKKINDAKİ SON GELİŞMELERİ DEĞERLENDİRDİ

Bilim insanlarından mümkün Marmara sarsıntısıyla ilgili arka arda açıklama ve ihtarlar gelirken, Prof. Dr. Celal Şengör’ün beklenen büyük Marmara zelzelesi sonrası İstanbul’da yaşanacaklara ait ortaya attığı görüşler, gözlerin bir sefer daha mega kente çevrilmesine yol açtı. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, beklenen Marmara sarsıntısı hakkında son gelişmeleri kıymetlendirdi.

“MARMARA’DA HER YIL ORTALAMA 900 CİVARI SARSINTI OLUYOR”

6 Ağustos’ta Marmara Denizi’nde olan 3.6 büyüklüğündeki zelzelesi, Marmara’nın olağan sismik aktivitesi olarak kıymetlendiren Özener, “Ülkemizin bir sarsıntı bölgesi olduğu gerçeği hepimiz tarafından biliniyor. Marmara’ya baktığımız vakit, Kandilli Rasathanesi Zelzele Araştırma Enstitüsü kayıtlarına baktığımız vakit, aslında Marmara’da her yıl ortalama 900 civarı sarsıntı oluyor. Bu sarsıntıların bir kısmı da 4’ten büyük zelzeleler. Şu ana kadar eski yıllara baktığımız vakit, yılda ortalama 4-5 tane 4’ün üzerinde zelzele oluyor. Yani Marmara Bölgesini de sarsıntı aktivitesinin olduğu bir yer olarak düşünürsek, olan 3.6’lık sarsıntısında aslında Marmara’nın olağan sismik aktivitesine bağlayabiliriz. Fakat bu şu demek değildir. ‘Bu 3.6’lık sarsıntı büyük bir sarsıntısı tetikleyecek’ bunu söyleme talihimiz yok ancak bunu söylerken de ‘Marmara’da 7’den büyük zelzele olmayacaktır’ demek de hakikat değil. Hasebiyle olan sarsıntılar, Marmara’nın olağan sismik aktivitesi. Birçok bilim beşerinin kabul ettiği üzere Marmara Denizi içerisinde olabilecek büyük bir zelzele beklentisi bütün bilim insanlarında var lakin her vakit olduğu üzere şunu belirtmek istiyorum. Bunula ilgili bir vakit söyleme talihimiz yok” dedi.

“FAY SINIRININ DENİZDEN GEÇMESİ BİR AVANTAJ”

Siyaset üstü bir aksiyon olması gereken kentsel dönüşümün, öncelik sırasına nazaran süratlice tamamlanması gerektiğini vurgulayan Haluk Özener, “İstanbul’a 15-18 kilometre uzaklıktan geçen fay sınırları var. Bu da bilinmeyen bir şey değil, bir avantaj olarak nitelendirilebilir. Yani Türkiye’nin birçok yerinden, kentlerin içinden fay geçerken Marmara Denizinin içinden geçen bir faydan bahsediyoruz. O da en yakın yerleşim alanına 15-18 kilometre uzaklık var. Doğal ki bu bir avantaj olarak kabul edilebilir. Faya ne kadar yakınsanız, tabanınız ne kadar berbat bir yerse daha fazla etkileniyorsunuz. Binanızın yapısı, binanızın kalitesi burada çok etkiliyor. Münasebetiyle birçok farklı parametreye bağlı. Yeriniz sağlamsa, faydan uzaktaysanız, binanız sağlamsa doğal olarak daha az etkileneceksiniz” formunda konuştu.

“DEPREM OLMAZ DENİLEN YERLERDE BİLE SARSINTI OLUYOR”

Türkiye’de sarsıntı kaygısıyla kent değiştirmenin anlamsız olduğunu söyleyen Özener, “Tabii herkesin şahsî görüşü, ferdî değerlendirmesi farklı bu mevzuda yorum yapmak çok gerçek olmaz. Ancak her insanın endişe eşiği yahut tasa eşiği farklı olabiliyor. Ama şu gerçeği bilmek lazım, ülkemizin neredeyse tamamına yakını zelzele kırılganlığı taşıyor. Yani sarsıntıdan etkilenebilecek, sarsıntı tehlikesi olan bir yerden bahsediyoruz. Kimine nazaran yüzde 80’i, kimine nazaran yüzde 90’ı fakat dediğim üzere Türkiye’de 500’e yakın canlı fay bulunmakta. Herkesin çok sağlam olarak gözlediği, Anadolu’nun ortası Konya’da bile, zelzele olmaz denilen yerlerde bile zelzele oluyor. Etkin canlı faylar, haritada gözüken faylar olduğu üzere örtülü fay dediğimiz fizikî olarak yerde tespit edilemeyen ancak zelzele üretebilen faylar var. Bulunduğunuz yeri terk etmek değil, bence zelzeleye hazırlıklı olmak lazım. Münasebetiyle sağlam binalar, kentsel dönüşümün hızlanması ve sarsıntı inançlı konutlarda oturuyor olmamız, yalnızca konutlar değil natürel ki iş yerlerimizin, kamu binalarımızın çok çok sağlam olması lazım” diye konuştu.

“AFET RİSK AZALTMA PLANI’NA GEÇTİK”

Prof. Dr. Celal Şengör’ün sarsıntı sonrası İstanbul’da bir kaos ortamı oluşacağı tezlerinin sorulması üzerine Özener, “Kişiler üzerinden gitmeyelim ancak edindiğimiz deneyimlerden gideyim. 6 Şubat sarsıntıları, 17 Ağustos zelzelesi bizim için çok değerli bir göstergeydi. 6 Şubat sarsıntılarında aslında 11 farklı ili etkileyen sarsıntılardan bahsediyoruz. Aslında peş peşe olan iki tane 7’nin üzerinde zelzeleler, bunun bir deneyim olduğunu düşünüyorum. Bu deneyimlerden de ders çıkarılması gerektiğini düşünüyorum. Münasebetiyle yaşadıklarımızdan ders çıkarırsak geleceğe daha uygun bakabiliriz. Ümit ediyorum ders çıkarabiliyoruzdur. Türkiye Afet Müdahale Planı’ndan (TAMP), Vilayet Risk Azaltma Planı’na (İRAP) ve Türkiye Afet Risk Azaltma Planı’na (TARAP) geçtik. Yani sarsıntı olduktan sonra müdahale etmektense zelzeleden evvel riskleri azaltma tarafında teşebbüslerimiz var. Tüm Türkiye, 81 vilayet için, İçişleri Bakanlığı AFAD tarafından yapılan çalışmalar var. Yapılacak işler belirli aslında. Kıymetli olan yetkili ve sorumlu kuruluşların yapılacak planlamaları harfiyen uygulayıp riskleri azaltması gerekiyor. Riskler azaltıldığı vakit zelzeleden sonraki süreçlerde çok çok rahat edebilecek duruma geleceğiz” dedi.