#HelpTurkey ve #StrongTürkiye Kampanyaları Tahlil Edildi

Felaketler yaşanırken uğraştan taraf olmanın kâfi olduğunu düşünüyoruz, lakin afet bölgelerinin dışına çıkıp toplumsal medyaya girince tam karşıtını görüyoruz. Yangın bölgelerinde halkın hem ormanlar hem de canlılar için kenetlenmesi, ne yazık ki toplumsal medyada birbirlerine zıt iki görüşün savaşı kadar ilgi görmüyor. Yanlış bilgiler, kamuoyu gündemine giren çabucak her krizde olduğu gibi birbirine aksi tarafların elinde silaha dönüşüyor.

Akdeniz Bölgesi’ndeki yangınlar devam ederken, yaşananlarla ilgili toplumsal medyaya yansıyan bilgilerin birden fazla teyide muhtaç kaldı. Evvel Yunanistan ve Avustralya’daki yangınlara ilişkin çarpıcı fotoğrafların Türkiye’ye aitmiş üzere paylaşıldığını gördük, daha sonra dünya gündemine giren kampanyaları… Birden fazla insan için #HelpTurkey ya da zıddı #StrongTürkiye paylaşımlarından illaki birisi yanlışsız olmalı… Lakin durum pek de o denli değil, zira her ikisi de bot hesaplarla başlatıldı.

Türkiye için toplumsal medyada başlayan #HelpTurkey daveti ile büsbütün aykırısı olan #StrongTürkiye kampanyaları:

2 Ağustos gecesi, Muğla ve Antalya’daki yangınlar devam ederken Twitter’da 2,5 milyon #HelpTurkey paylaşımı yapıldı. Bu paylaşımlara çoğunlukla Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği üzere uluslarüstü kurumlar etiketlendi. Paylaşım sayısı artıp etiket dünya gündemine girince kampanya “Türkiye’nin yangınla gayrette yetersiz kaldığını” düşünen ve birden fazla muhalif kesitten binlerce güçlü hesabı harekete geçirdi, dijital ortamda bir toplumsal harekete dönüştü.

2 Ağustos sabahında Bağlantı Lideri Fahrettin Altun’un açıklamasıyla eş vakitli olarak #HelpTurkey’in büsbütün aksisi olan #StrongTürkiye ve #WeDontNeedHelp etiketleri gündeme girdi. Altun ve kampanyanın öbür destekçilerine nazaran #HelpTurkey kampanyası, Türkiye’nin prestijini gaye alıyor, ülkeyi zayıf gösteriyordu ve yurtdışı kaynaklıydı, asla desteklenmemeliydi.

#HelpTurkey denetimli bir formda başlatıldı ve kısa müddette organik bir hale dönüştü:

• #HelpTurkey etiketli birinci paylaşımlar uydurma ve bot hesaplarla yapıldı.
• Bot hesaplar kampanya ile tıpkı gün (2 Ağustos’ta) açıldı.
• Sahte hesaplar Twitter isimleri değiştirildi.
• Atılan birinci tweetlerin büyük bir kısmı kopyala yapıştır metinlere sahipti.
• Bu metinler, daha sonra gerçek kullanıcılar, ünlüler tarafından organik halde benimsendi ve paylaşıldı.
• Hem bot hem de uydurma hesaplardan atılan kopya tweetler kısa müddette silindi.
• Jones’a nazaran tweetlerin silinme hedefi durumun keşfedilmesini engellemek.
• “Turkey on fire and needs help” cümlesi farklı lisanlara çevrildi, geçersiz tweetlere cevap olarak atıldı, bu sayede yanıtlama etkileşimi artırıldı.
• Aynı cümle, Kpop ve BTS fanı hesaplar tarafından bile paylaşıldı.
• Kampanyanın başlangıcında kullanılan düzmece ve bot hesap sayısı 46.000, bu hesaplardan yapılan paylaşımların sayısı ise 160.000 olarak belirlendi.
• Organik etkileşimlerle birlikte tweet sayısı 2,5 milyona ulaştı.

Analiz sonuçlarına nazaran #HelpTurkey kampanyasının organize bir biçimde başlatıldığını görmek mümkün. Lakin devamında organik bir hâl aldığını, 2 milyon 300 binden fazla paylaşımın gerçek hesaplar tarafından yapıldığını görüyoruz.

Etiket yoluyla kampanya ve görseller trendlere girdikten sonra gerçek kullanıcılar ve büyük hesaplar, durumun vehameti nedeniyle -gayri ihtiyari bir şekilde- kampanyaya dayanak vermeye başladı. Düzmece tweetler silinince geriye kalan, gerçek kullanıcıların duygusal etmenlerle kampanyaya takviye verdiği organik paylaşımlar oldu.

Gelelim #StrongTürkiye kampanyasına:

• Kampanya İrtibat Lideri Fahrettin Altun’un açıklama ve daveti ile organik bir formda başladı.
• Ancak bot hesapların yaptığı paylaşımlar ile tweet sayısı artırıldı.
• Paylaşımların ve Altun’un gayesinde #HelpTurkey kampanyası vardı.
• #StrongTürkiye etiketi ile yapılan paylaşımların bir kısmı, #HelpTurkey’e dayanak verenlerin eleştirileriydi.
• Kampanya bakanlar, üst seviye devlet memurları, belediye liderleri ve ünlülerin sahip olduğu güçlü hesaplar tarafından desteklendi.
• Bot hesaplar tarafından atılan tweetler ve hesaplar kampanya trendlere girdikten bir müddet sonra silindi.

#StrongTürkiye ile birlikte Türkiye’nin yardıma gereksinim duymadığını belirten #WeDontNeedHelp etiketi de sirkülasyona girdi. Bu iki etiket ve kampanya için yapılan birinci paylaşımlar, tıpkı #HelpTurkey’de de olduğu üzere bot hesaplar tarafından yapıldı. Tekrar birebir biçimde hesaplar ve tweetler silindi, etiket gündeme girip organik hesaplar tarafından benimsendikten sonra kampanya yeniden toplumsal bir reaksiyona dönüştü.

Sonuç: Kriz devirlerinde, bilhassa toplumsal medyada sertleşen kutuplara aralıklı yaklaşmak gerek

Her iki kampanyanın da merkezi olarak yönlendirildiği söylenebilr. Bu kampanyaları görüp ya #HelpTurkey ya da #StronTürkiye’ye takviye veren pek çok insan var. Yaşananların vehametine kapılarak illa ki bir tarafa takviye verme muhtaçlığı hissetmek, olanları uzaktan seyrederken her şeyi toplumsal medyadan öğrenmeye çalışmak kadar doğal.

Sosyal medyada gördüklerimiz, eminiz ki bölgede yaşayan vatandaşların ve yardım için takviyeye gidenlerin yaşadıklarının yanından bile geçmiyor. Afet bölgelerinde verilen çabayı düşününce, toplumsal medyadaki kutuplaşmanın hiçbir manası kalmıyor. Alevler ortasında kalan bir ağaç, kuş ya da konutunu, yakınını kaybeden beşerler için kimin hangi fikri desteklediğinin pek bir kıymeti yok. Kutuplaşma üzerinden yapay gündemler yaratıp asıl misyonumuz olan yardımlaşmayı unutmamak gerekiyor.