‘Internet of Things’, Objelerin İnterneti Nedir?

Artık ne cebimizde taşıdığımız telefonlar sadece bir telefon, ne de mutfakta duran buzdolabı sadece bir buzdolabı. Hatta konutumuzu süpüren robot süpürge bile bir müddettir öylesine ortalıkta dolanmıyor, akıllı sistemi sayesinde nerelerin pak ya da pis olduğunu görebiliyor. Yani kullandığımız neredeyse tüm aygıtlar giderek akıllanıyorlar ve ‘Internet of Things’ yani objelerin interneti sayesinde kendi ortalarında ve bizimle bağlantı kurabiliyorlar.

‘Internet of Things’, objelerin interneti için 21. yüzyılın sanayi ihtilali benzetmesi yapılıyor. Bu teknoloji sayesinde artık kullandığımız aygıtlar kendi kendilerini yönetebiliyor ve durumlarını bizimle paylaşarak hayatımızı çok daha kolay bir hale getiriyorlar. Pekala ‘Internet of Things’, objelerin interneti nedir, nasıl çalışıyor, artık hoş fakat gelecekte ortaya nasıl bir tablo çıkacak üzere merak edilen soruların karşılıklarına yakından bakalım.

‘Internet of Things’, objelerin interneti nedir?

IoT kısaltmasıyla da anılan ‘Internet of Things’ yani Türkçesi ile objelerin interneti; Wi-Fi özelliğine sahip aygıtların internete bağlanarak kendi ortalarında ve kullanıcılarla irtibata geçmesini tabir eden bir teknolojidir. Akıllı konut sistemlerinin ve akıllı iş sistemlerinin temelinde ‘Internet of Things’ teknolojisi vardır.

‘Internet of Things’ tarihi:

‘Internet of Things’ kavramı ilk sefer 1999 yılında Kevin Ashton tarafından kullanılmıştır. Ashton, bir firma için yaptığı sunum sırasında kullandığı bu kavramı; farklı bağlantı protokolleri ile birbirine bağlanarak bilgi paylaşımı yapan akıllı aygıtlar ağı halinde tanımlamıştır.

Nesnelerin interneti kavramı ve tarifi ile 1999 yılında karşılaşsak da aslında birinci örneğini 1991 yılında Cambridge Üniversitesi’nde görebiliriz. Burada misyonlu akademisyenler, kahve makinesinin dolu olup olmadığını görmek için makinenin önüne eski bir kamera kurarak dakikada 3 sefer bilgisayarlarına kahve makinesinin fotoğrafının gönderilmesini sağlamışlardır.

Cambridge Üniversitesi’nde 2001 yılına kadar muvaffakiyetle kullanılan bu sistem aslında tam olarak ‘Internet of Things’ teknolojisinden ne beklememiz gerektiğini de gözler önüne seriyor. Farklı maksatlarla beşerler için çalışan iki aygıt, en az insan emeği ile azamî randımanı sunuyorlar. Elbette bu örnek, günümüz teknolojilerine nazaran son derece kolay.

Nesnelerin interneti ile nerelerde karşılaşıyoruz?

Bugün pek çok meskende ve iş yerinde gördüğümüz akıllı sistemler objelerin interneti teknolojisi ile çalışmaktadır. Örneğin internete bağlanan bir termostat, kullanıcılar rastgele bir ayarlama yapmadan hava durumunu takip etmekte ve buna nazaran meskenin ya da iş yerinin ısısını ayarlamaktadır.

Kullanım saatlerinizi algılayarak güç kesen akıllı prizler, giriş yapıldığını algılayarak otomatik açılan kilitler, evcil hayvanınızın beslenme rutinini öğrenerek mama ve su veren akıllı besleyiciler, muhakkak testleri yapabilen sıhhat monitörleri, araçlarda bulunan takip sistemleri, ortak alanlarda aydınlık düzeyine nazaran yanan lambalar ve şu an etkin olarak kullanmakta olduğumuz misal aygıtlar, objelerin interneti teknolojisinin en kıymetli örnekleridir.

Bu örneklerin sayısını çoğaltmak mümkün. Akıllı robot süpürgenizin çöp torbasının dolu olduğunu söylemesi de ‘Internet of Things’ teknolojisidir. Şöyle düşünebilirsiniz, bir formda internete bağlanan ve başka aygıtlarla ya da sizinle irtibat kuran her aygıt, objelerin interneti teknolojisini kullanmaktadır.

‘Internet of Things’ hakikaten işe fayda bir teknoloji mi?

Bazı kullanıcılar, bırakın da bir şey akıllı olmayıversin, diye düşünebilir. Kolay konut ve iş yeri sistemleri için bu kelama hak verilebilir lakin küçük düşünmemek gerekiyor. ‘Internet of Things’ teknolojisinin büyük sanayi alanlarında da kullanıldığını ve kullanıldığı alanlarda randımanı azamiye çıkardığını unutmamalıyız.

Tarım teknolojilerinde kullanılan objelerin interneti sistemi sayesinde anlık olarak takip edilen toprak randımanı, nem durumu, ısı durumu ile en kurak topraktan bile randıman almak mümkün hale gelecektir. Çalışanları hayati tehlikeye sokacak bir arızanın, mühendislerden bile evvel makine tarafından fark edilerek söylenmesinin ne kadar değerli olduğunu bir düşünün.

Ufak çaplı sistemler için de birebiri geçerli. Gaz kokusu alıp almadığınızı anlamaya çalışmak yerine gaz kaçağı tespiti yaptığı anda görevlilere haber veren bir konut sistemi neden makus olsun? ‘Internet of Things’ teknolojisi, birebir vakitte aygıtlara uzaktan erişim imkanı sunduğu için mümkün meseleler tespit edildiği anda merkezde bulunan teknik servis vazifelileri tarafından onarılabilir. Yani işimiz epey kolaylaşır.

Nesnelerin interneti teknolojisinin tehlikeleri:

Nesnelerin internetine teknolojisine bir de pembe gözlüklerimizi çıkararak bakalım. Son yıllarda adı data skandalına karışmamış şirketlerin sayısı iki elin parmaklarını geçmiyor. Kaldı ki bu bilgiler görece kolay bilgilerden oluşuyor. Bu dataların bir de mesken ve iş yeri sistemleri tarafından toplanan datalar olduğunu bir düşünün.

Akıllı mesken sistemi kaçta konuta geldiğinizi, kaçta çıktığınızı, ne yediğinizi, kaçta yediğinizi, kaçta uyuduğunuzu, kaçta uyandığınızı kısaca tüm alışkanlıklarınızı biliyor. Bu sistem açık ağ internete bağlı olduğu vakit her türlü siber hücuma açık durumdadır. Acaba sahiden usta bir hackerın saldırısından korunacak kadar güvenlik tedbiri alınıyor mu? Maalesef asla emin olamayız.

Toplanan bilgi boyutunun yüksek olması nedeniyle bunların işlenmesi için gereken sistemlerin harcadığı güç, normal bir çalışma sisteminden kat be kat fazla olacaktır. İnternetin ücretsiz olmadığını da düşünürsek sonuç olarak elimizde kalan faturanın bir epey yüksek olduğunu söylemek gerekiyor.

‘Internet of Things’ sisteminin geleceği:

Şu an için ‘Internet of Things’ yani objelerin interneti teknolojisi kullanıcı odaklı olarak ilerliyor. Yani aygıtlar kendi ortalarında kurdukları bağlantı ağı üzerinden yalnızca bilgi paylaşımı yapıyor lakin süreci gerçekleştirme yetkisi hala kullanıcıda bulunuyor. Pekala, birkaç yıl sonra durum ne olacak?

Günümüzde yaklaşık 11 milyar aygıt internete bağlıyken 2022 yılında bu sayısının 50 milyara kadar çıkacağı düşünülüyor. Elbette üretilen tüm bu aygıtların temelinde objelerin interneti teknolojisi var. Kullanıcıya kolay bir hayat sunmak ismine adım adım bu aygıtların kendi kararlarını vermeleri sağlanacak ve kullanıcı ikinci planda tutulacak.

Şöyle düşünelim; buzdolabınız en çok yediğiniz yemekleri öğrenerek tahminen kendi kendine sipariş verecek, akıllı kilit yemeği getiren kuryeyi görünce açılacak ve size yemeğiniz geldi diye bildirim gelecek. Aynı halde otomobilinizde oluşan küçük bir arıza sonucu otomobiliniz sizi denetiminiz dışında servise götürecek ve bakım yapılacak.

‘Internet of Things’ Türkçesi ile objelerin interneti teknolojisi giderek yaygınlaşıyor. Kontrol her vakit kullanıcının elinde olduğu sürece bir sorun yok üzere görünüyor. Fakat gerekli güvenlik tedbirleri en üst seviyede alınmadığı takdirde ortaya çıkacak meseleler, bugüne kadar karşılaştığımız sıkıntıları aratan çeşitten olabilir.