Konserve Kutular Nasıl Transformers’a Dönüştü?

Bir sistemin başlangıç bilgilerindeki çok küçük değişiklikler bile kaos teorisinde büyük ve öngürlemez sonuçların ortaya çıkmasına neden olur. Mevzuyu insanlara en kolay halde anlatmaya çalışan Edward N. Lorenz’in meşhur örneğinde, Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpmasının ABD’de fırtınalara neden olabileceği söylenir. Bu nedenle de bu duruma kelebek tesiri ismi verilmiştir.

Kelebek Tesiri yazı dizimizde çok küçük tesire sahip ya da çok sıradan gözüken olayların nasıl büyük tesirler yarattıklarını açıklayacağız. Vakit zaman Dünya Savaşları’na gidecek, bazen değişik ülkelerde kimi olayları inceleyeceğiz.

Önce İkinci Dünya Savaşı’na dönelim

İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri karşı karşıya gelmişti. Savaşın galibi, Japonya’ya iki atom bombası atan ABD olmuştu. Japonya’nın teslim olmasının akabinde imzalanan barış antlaşmasında Japonya ve ABD ortası münasebetlerin uygunlaştırılması için ticari iştirakler ve dayanak mutabakatı imzalanmıştı.

Bu muahede sonrasında ABD, Japonya’ya gıda yardımı da yapmaya başladı. Bu noktada da Amerikalıların karşısına bir sorun çıktı: besinlerin taşınması. Bu sorunu çözmek için klâsik besin saklama yollarından dayanak alınacaktı.

Savaş yıllarında üretimini güzelce arttırmış olan metal sanayisi, hem elindeki malzemeyi kullanabilmek için metal konserveler kullanılmasını önerdi. ABD’li vergi mükelleflerini de rahatlatmak isteyen ABD idaresi, sanayi imkanları kısıtlanan Japonya’nın kimi şeyleri kendi üretebilmesi için bu kısıtlamaları genişletirken artık metal kutuların da Japonya’da dönüştürülebileceğine karar verdi. Sonuçta Japonlar yıllardır Amerikan askerlerinin konserve artıklarını dönüştürüyordu.

Çok da dandik tenekeymiş ama…

Üretim maliyetini en alt düzeye indirmek için ince metal katmanlar kullanan ABD’lilerin gönderdiği metal, Japonya’da farklı bir bölümde de çarkların işlemesini sağlayacaktı. Bu dal ise oyuncak sektöründen öbür bir şey değildi.

İkinci Dünya Savaşı yıllarında metal yoksunluğu nedeniyle Lego gibi firmalar öne çıkarken, sonrasında ise metal oyuncakların sayısı artmaya başlamıştı. Japonya da elindeki ucuz ve diğer pek de bir şeye yaramayacak metalleri oyuncak haline getirmeye karar vermişti.

O devrin Japonya’daki en tanınan oyuncakları ortasında teneke otomobiller ve kurmalı robotlar yer alıyordu. Çabucak her şeyi yapan bir kurmalı robot vardı: birtakımı şapka çıkarırken birtakımı dans ediyor, birtakımı ise yalnızca yürüyordu. Görünüşlerinden de robot oldukları anlaşılıyordu.

Robotların öyküsünü anlatma zamanı

Robot sözcüğünü birinci bulan kişi, bilim kurgu edebiyatının efsanelerinden Çekya’lı Karel Capek‘tir. Birinci olarak 1930’larda ortaya atılan robot fikri, Japonya’da büyük ilgi görmüştür. Çizgi romanlardan esinlenmeyle ortaya çıkan mangalarda da birinci başlarda robotlar değerli yer fiyat.

Astro Uzunluk, Tetsujin 28-Go (ya da bilinen ismiyle Gigantor),Shogun Warriors üzere seriler ve oyuncakları büyük ilgi görürken, karakterlerin öyküleri ise mangalar ve animeler ile anlatılıyordu. Zati o devirde tutan serilerin oyuncakları yapılırdı, oyuncakları anlatan seriler değil.

O devirde çok tanınan olan erkeklere yönelik aksiyon oyuncağı G.I. Joe, Japon firma Takara tarafından Japonya’da satışa çıkarılacaktı. Savaşın yaralarını üzerinde taşıyan Amerikan askerlerinin oyuncaklarını satmak, 30 sene evvelki savaşı düşündüğümüzde çok yanlış bir atılım olurdu. Bu nedenle Takara, karakteri robot haline getirdi ve Henshin Warrior ismiyle piyasaya sürdü.

Plastik yok. Plastik mi yok?

1970’lerde yaşanan Petrol Krizi, oyuncakların evvel küçülmesine neden oldu. Ellerindeki az sayıda kaynağı kullanmak isteyen Japon oyuncak üreticileri, yeni oyuncakların dönüşebilmesini de istedi. Bu devirde karşımıza Microman ve Diaclon çıktı. Bu oyuncakların üretimi için daha az plastik lazımdı. Dahası, petrol krizini aşamadıkları noktalarda da eski yol dönüştürülmüş metal oyuncaklar yapabiliyorlardı.

Sonrasında yine plastiğe dönülse de metal aksamlarını da koruyan bu oyuncaklar, Power Rangers serisindeki dev robotlar üzere dönüşen oyuncakların yolunu açmıştı. Gelin görün ki Japon çocukları artık uzaya çıkan robotlardan, kendilerine uzak gelen öykülerden sıkılmıştı. Oyuncak üreticileri de bunun üzerine farklı bir yol izlemeye karar verdi: Robotları gündelik hayatımıza sokacaktı.

Bunlar niçin birbirine benziyor?

İlk başlarda farklı uzunluklarda, bağımsız seriler olan Diaclone ve Microman vakit içerisinde gittikçe birbirlerine benzemişti. Bu oyuncaklar o devirde artık Amerikalı oyuncak firmalarının da dikkatini çekiyordu lakin pazarlama konusunda şimdi bildiğimiz Amerikan dehasını görememiştik.

Micro Change ve Diaclone Robo Car serileri sırasıyla günlük hayatta kullanabildiğimiz eşyalara ve 1:60 ölçekli arabalara dönüşebilme yetenekleriyle büyük muvaffakiyet yakalamaya başlamıştı. Hasbro’nun aklına ise çok farklı bir fikir geldi: Hepsini toplayıp tek bir marka altında pazarlamak. Bu marka ise Transformers olacaktı.

Transformers’ın öyküleri Marvel’dan geldi

Marvel’ın yardımlarıyla Transformers’ın bugün bildiğimiz isimleri, karakterleri ve öyküleri de şekillenmişti. Oyuncakların satışa çıkmasıyla birlikte Transformers, piyasadaki rakiplerini birer birer devre dışı bırakarak dünya çapında bir fenomene dönüştü.

Benim çocukluğumda Soundwave ve Optimus Prime’ım vardı. Vakit içerisinde pek çok farklı Transformers serisi çıktı. Oyunlar, çizgi romanlar, sinemalar için Hasbro, Japonya’daki neredeyse bütün dönüşen oyuncakları aldı. Hepsi, Japonya’ya giden konservelerin metal kutularıyla başladı.

Böylece sizlere vermiş olduğumuz Transformers’ın ortaya çıkış hikayesini de anlatmış olduk. Serinin öteki yazılarını aşağıda yer alan ilişkilerden okuyabilirsiniz. En sevdiğiniz Transformers karakteri hangisiydi? Yorumlarınızı bekliyoruz.