Windows ve Linux İşletim Sistemleri Ortasındaki 13 Fark

Dünya çapında 1 milyardan fazla kullanıcı sayısına ulaşan Windows ve yalnızca 32 milyon kişi tarafından Linux’u karşılaştırmak biraz güç. Lakin Linux’un ününü duyan Windows kullanıcıları, ortalarında ne üzere farklar olduğu konusunda bilgiye muhtaçlık duyabilirler. 

Elbette iki işletim sistemi ortasında birinin büsbütün fiyatsız, başkasının fiyatlı olması üzere muhakkak farklar bulunuyor. Bu farklar kimi vakit Windows’u kimi vakit da Linux’u işletim sistemini öne geçiriyor.

Başlamadan evvel: Linux işletim sistemi nedir?

Linux, Unix standartlarına dayalı olarak bir programlama arayüzü ve kullanıcı arayüzü uyumluluğu sağlayan fiyatsız ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi. Linux işletim sistemi hakkındaki daha ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Windows ve Linux işletim sistemi farkları

• Kullanıcı sınıflandırması
• Kullanım oranları
• Çekirdek yapısı
• Belge sistemleri
• Güvenlik tedbirleri
• Uyumluluk
• Kullanım kolaylığı
• Saklılık
• Kaynak Kodu
• Lisans
• Multimedya imkanları
• Oyun tecrübesi
• Programlama imkanları

Kullanıcı sınıflandırması​:

Linux işletim sisteminde üç tip kullanıcı seçeneği bulunuyor. Bunlar; Olağan, yönetici ve hizmet kullanıcıları olarak ayrılıyor. Windows’ta ise dört cins kullanıcı hesabı seçeneği bulunuyor. Bunlar da; Yönetici, standart, çocuk ve konuk olarak ayrılıyor.

Kullanım oranları:

Yapılan araştırmalara nazaran dünya üzerinde Windows işletim sistemi kullanıcılarının %92.63 oranında olduğu belirtiliyor. Geriye kalan kullanıcıların yalnızca %1’i Lünux kullanıyor. Linux’un bu kadar düşük bir orana sahip olmasının nedeni, Windows’a kıyasla birçok kullanıcı için karmaşık bir yapıya sahip olması.

Microsoft çeşitli PC üreticileri ile lisans muahedeleri gerçekleştiriyor. Bu lisans mutabakatları ile Windows işletim sistemi bilgisayarda kurulu bir halde geliyor. Haliyle Windows, Linux karşısında bir popülerlik kazanmış oluyor. Bugünlerde birçok PC satıcısı, Linux işletim sistemi bilgisayarlarında konseyi halde dağıtmaya başlasa da Windows’un yarattığı etkiyi gösteremiyor.

Çekirdek yapısı

Linux işletim sistemi daha fazla çalışma alanı tüketen monolitik çekirdeği kullanırken, Windows Linux’tan daha az yer kaplayan lakin sistemin çalışma verimliliğini düşüren mikro çekirdekleri kullanıyor. Monolitik çekirdek, yalnızca tek bir evraktan oluşan işletim sistemi çekirdeğidir. Çift çekirdekli işlemci imallerinde da monolitik çekirdekler kullanılır, tıpkı vakitte “tek modüllü çekirdek” halinde de tanımlanabilir. 

Evrak sistemleri

Windows’ta evraklar; C:, D:, E: üzere farklı bilgi sürücülerindeki dizinlerde / klasörlerde depolanıyor. Linux’ta ise bu süreç biraz daha farklı işliyor. Linux’ta evraklar, ana bir belgeden başlayıp ağaç halinde farklı kollara ayrılıyor. Linux işletim sistemi üzerine kurmuş olduğunuz bütün her şeyi bir belge olarak algılıyor. Örnek vermek gerekirse bir fare aygıtınız Linux üzerinde belge olarak kabul ediliyor.

Güvenlik tedbirleri

Birçok Windows kullanıcısı birtakım güvenlik sıkıntılarıyla karşılaşır, zira Windows yaygın olması nedeni ile bilgisayar korsanları, sıklıkla Windows’u hedeflerler. Ayırca Windows’un tüketici sürümleri başlangıçta ağ kontağı olmayan tek kullanıcılı bilgisayarları basitçe yönetmek için tasarlanmıştır, bu nedenle yerleşik güvenlik tedbirlerine sahip değildir. Dolayısı ile akınlara daha açık bir haldedir.

Microsoft, anlık güvenlik açıklarını giderebilmek için Windows Update ile belirli vakitlerde güncellemeler yayınlayarak işletim sistemini ve kullanıcıları müdafaaya çalışır. Bu güncellemeler her ne kadar bilgisayarı daha optimize ve korunaklı bir hale getirse de durum tüm kusurları ortadan kaldırmaz.

Linux çok kullanıcılı bir mimariye dayanır ve bu da onu Windows üzere tek kullanıcılı işletim sisteminden çok daha kararlı hale getiriyor. Linux, dünyanın her köşesinden geliştiriciler ve topluluklar tarafından yönlendirildiğinden, ortaya çıkan rastgele bir yeni sorun birkaç saat içerisinde çözülebilir. Bundan ötürü da kullanıcılar, bir sorun ile karşılaştıklarında tahlili çok kısa bir mühlet içerisinde bulabilirler.

Uyumluluk

Birçok program günümüzde Windows işletim sistemine uyumlu olarak çıkıyor. Linux işletim sistemine uyumlu olarak çıkan programlarda az değil. Ancak Windows, birden fazla program ve oyunlara özel olarak uyumluluk geliştirmeleri de düzenlediği için bu mevzuda bir adım daha önde olarak görülebilir.

Windows’un geliştirilmesi bir gün durdurulsa bile kullanıcılar, işletim sistemini uzun bir müddet boyunca kullanmaya devam edebilirler (Örneğin Windows XP’nin hâlâ kullanılabilmesi gibi). Bu mevzuda oyun istemcisi Steam’i örnek verebiliriz. 2003 yılında piyasaya sürülen Steam, şayet o yıldan itibaren hiç geliştirilmeseydi, o yıllara ilişkin Windows sürümlerinde çalışmaya devam edebilirdi. Lakin teknolojik gereksinimlerimize nazaran formlandığı için bu türlü bir senaryo mümkün değil. 

Linux ise bu mevzuda hayli zayıf, çünü Windows kullanıcıları hafife alınan uyumluluk düzenlemeleriyle gayret ediyor.

Kullanım kolaylığı

Kullanılabilirlik göz önüne getirildiğinde Linux’un son yıllarda bu konudaki sıçramasını gözden önünde bulundurmalıyız. Linux Mint ve Ubuntu üzere dağıtımlar, kullanıcıların günlük faaliyetlerini son derece kolay bir formda sürdürebilmeleri için daha kolay hale getirilerek geliştirildi.

Windows, bilgisayar pazarının gelişmesi nedeniyle gitgide yaygınlaşıyor. Piyasaya sunulan birçok bilgisayar ise Windows işletim sistemi ile geliyor. Ayrıyeten Windows’un amacı ileri seviye değil, her seviyedeki kullanıcı olduğu için bu hususta Linux’un önüne geçiyor.

Zımnilik

Linux işletim sistemi kullanıcısıysanız, kendinizi inançta hissedebilirsiniz. Linux’a sahip olmak demek, sistemin sadece sizin olduğu manasına gelmektedir. Birden fazla Linux sistemi günümüzde üst seviye bir şifreleme seçeneği ile geliyor.

Linux’un bilakis Windows, son yıllarda güvenlik konusuna biraz da reklam gözü ile bakmaya başladı. Güvenlik konusunda fonksiyonel manada geliştirmeler olsa da Windows için güvenlik, Linux’a kıyasla çok daha güç (Sebeplerinden birisi de ortadaki kullanım oranı farkları).

Kaynak kodu

Linux açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir. Windows ise ticari bir işletim sistemidir. Linux kullanıcılarının kaynak koda erişimleri bulunur, Windows tarafında seçili şahıslar dışında kaynak koda erişim yoktur.

Linux’ta kullanıcıları, çekirdeğin kaynak koduna erişebilir ve bu kodu muhtaçlıkları doğrultusunda değiştirebilirler. İşletim sistemindeki yanlışlar, bu nedenle süratli bir formda giderilebilir. Lakin, bilgisayar korsanları tarafından bu durum bir zayıflık olarak görülebilir. Windows tarafında sırf seçili bireylerin kaynak koduna erişimleri bulunuyor.

Lisans

Birçok Linux çekirdeği büsbütün fiyatsızdır. Şirketler, kendi programları için fiyatlı takviye sunabilirler, lakin temeldeki yazılımı indirmek ve yüklemek fiyatsızdır. Windows ise bildiğiniz üzere fiyatlıdır. 

Multimedya imkanları

Hem Linux hem de Windows işletim sistemi multimedya uygulamaları açısından hayli zengindir. Linux’un eski sürümlerinde ses ve görüntü seçeneklerini ayarlamak kimi kullanıcılar için sıkıntı olabiliyordu. Ayrıyeten Linux kullanıcıları, multimedya uygulamalarının büyük bir kısmını fiyatsız olarak kullanabiliyorlar. Windows’ta fiyatsız uygulamalar mevcut olmasına karşın kullanıcılar, yazılımın bütün özelliklerine erişebilmek için makul bir fiyat ödemek durumunda kalabilirler.

Oyun tecrübesi

Bir oyuncuysanız ve oyunlarda %100 uyumluluğa gereksiniminiz varsa ya da kullanıcı dostu bir sistem istiyorsanız, bu hususta Windows’u tercih etmeniz gerekir. Öteki istemciler ve seçenekler ortasından Steam, hem AAA yayıncılarından hem de küçük bağımsız geliştiricilerden çok sayıda oyun sağlıyor. Linux tarafında Steam artık Windows oyunlarını yüklemenize müsaade veriyor. Fakat bu durum hala beta kademesinde olduğundan birçok Windows oyunu çalışmıyor.

Programlama imkanları:

Linux çabucak hemen tüm ana programlama lisanlarını (Python, C / C++, Java, Ruby, Perl vb.) destekliyor. Programlama için faydalı olan çok çeşitli uygulamaları da kullanıcıların hizmetine sunuyor.

Linux terminali, geliştiriciler için Windows’un komut satırından çok daha üstün bir yapıdadır. Burada Linux için geliştirilmiş birçok kitaplık da bulabilirsiniz. Birçok programcı, Linux’taki paket yöneticisini kullanarak işlerini basitçe yapabiliyorlar. Farklı kabuklarda komut evrakı oluşturma seçeneği, programcıların Linux işletim sistemini kullanmayı tercih etmelerindeki en değerli etmenlerden birisi olarak görülüyor.