Atiye’ye İntihal Davası Açan Müellif Buket Uzuner’den Açıklama

Netflix’in Türkiye’deki ikinci orjinal dizisi olan Atiye’ye intihal davası açan Buket Uzuner, gazeteci Ali Eyüboğlu ve Seher Kılıç’ın YouTube’da birlikte hazırlayıp sunduğu Magazin Noteri’ne konuk oldu. Netflix’te yayınlanan ve Beren Saat’in başrolünde yer aldığı Atiye dizisinin, kendi kitaplarından uyarlandığını sav eden Buket Uzuner, dizinin imalcisi OG şirketine dava açmıştı.

Programda açtığı davayla ilgili açıklamalarda bulunan 64 yaşındaki müellif, 2019 yılına kadar uzanan süreçte neler yaşandığını ve OG’nin prodüktörlerinden birinin Defne Kaman’ın Maceraları’nı Netflix dizisi yapma teklifinde bulunduğunu anlattı.

Buket Uzuner’in Atiye davasıyla ilgili açıklamaları:

Oda TV’nin derlediği yazıya nazaran Uzuner’in açıklamaları şu halde:

“Kaman’ın Maceraları, daha sonra ‘Toprak’, ‘Hava’ ve şu anda sonuncusunu yazdığım ‘Ateş’ dörtlemesiyle devam etti. Netflix’te yayınlanan Atiye dizisinin senaryosunun, bu kitaplarımdan intihal edilmesi nedeniyle bir hukuk uğraşına başladım.

Benim için intihal yani fikri hırsızlık maddi hırsızlık kadar kıymetli. Hatta ülkemizde soyut şeylerin daha az görünürlüğü ve telif haklarının görmezden gelinmesi nedeniyle çok değerli bir dava. Ve fikir özgürlüğünü nasıl savunuyorsak fikir hırsızlığına da birebir halde karşı olmamız gerektiğini düşünen bir müellifim.

Bu ülkede Sabahattin Ali’den, Tevfik Fikret’ten Nâzım Hikmet’e daima niyet özgürlüğü için gayret edildi. Ancak birebir vakitte fikir hırsızlığına karşı da gayret etmemiz gerektiğini düşünüyorum. 2012 yılında başladım bu romanları yazmaya.

Bu romanlardan Atiye dizisinde karakterlerin bilhassa; Defne Kaman, onun şifacı eczacı anneannesi Umay Nine ve bilhassa Toprak romanındaki Arkeolog Güneş Aytan’ın şifreler kitabı olarak kullandığım Kutadgu Bilig’in farklı biçimde kullanımıyla birçok ögede intihal edildiğini gördüm…”

‘Netflix, Defne Kaman’ın Maceraları’nı dizi yapmak için teklifte bulundu’

Geçtiğimiz yıl Atiye dizisinin imal şirketi OG’nin prodüktörlerinden birinin Defne Kaman’ın Maceraları’nı Netflix dizisi yapmak için kendisine teklifte bulunduğunu argüman eden Buket Uzuner, yaşanan süreci şu halde anlattı:

“2019 yılında Atiye dizisinin prodüktörlerinden biri mektup yazarak Defne Kaman’ın Maceraları’nı Netflix dizisi yapmak istediğini duyurdu. Ben de yaptığım incelemede son derecede muteber bulduğum bu beyefendi ile görüştüm. Yani Defne Kaman’ın Maceraları’nın bir Netflix dizisi olarak yapılmasına olumlu yaklaştım. Bu görüşmelerimiz 8 ay kadar devam etti.

Bu sırada bu beyefendi, OG şirketinin, Atiye dizisini yapan şirketin prodüktörlerinden olan bu beyefendi bana Göbeklitepe’de bir dizi çektiklerinden bahsetti. Ben bununla hiç ilgilenmedim. Onu, kendi diğer projesi olarak düşündüm. Daha sonra bu görüşmelerimiz devam ederken geçen sene aralık ayında Kıbrıs’ta bir etraf ve bayan bahisli bir panele davet edilmiştim konuşmacı olarak. O gün otele döndüğümde o gece yüzlerce toplumsal medya iletisi ile karşılaştım ve çok şaşırdım. Meğerse o gün Atiye dizisi yayına giriyor.

Neredeyse 15 yılı bulan emeklerim sonucu ortaya çıkan Defne Kaman’ın Maceraları, Defne Kaman ve anneannesi Umay Nine’nin okurları, toplumsal medyanın değişik alanlarında bana bildiriler yollamışlardı. Çok şaşırdım varsayım edeceğiniz gibi… Nasıl bu kadar benzerlik var, siz Defne Kaman’ı Atiye dizisine mi verdiniz, siz yayın konseyinde mısınız, senarist misiniz diye sorular vardı. Daha sonra diziyi izlediğimde ağzım açık kaldı. Defne Kaman öbür bir isimle Çorum’daki Hitit hafriyat alanından çıkmış Göbeklitepe’ye gitmişti. Olağan çok üzüldüm bu duruma. Prodüktörlerle yazışmalarım sonucunda o kadar kıymetli bir benzerlik olmadığını bana söylediği kayıtlar elimde mevcut.”

‘Yüzlerce ve binlerce Defne Kaman okuru mu yanılıyor diye kitabı satın aldım ve okudum’

“Önce bu yapıta yani Atiye dizisine kaynak olduğu söylenen, esinlenilen bir roman var, ‘Dünyanın Uyanışı’ diye, sanki ben mi yanılıyorum diye, yüzlerce ve binlerce Defne Kaman okuru mu yanılıyor diye kitabı satın aldım ve okudum. Roman apayrı bir karakterden bahsediyor. Romandaki Atiye, bir köyde evlatlık olarak büyütülmüş ve İstanbul’a gelip beyaz yakalı olarak çalışan bir bayan. Sevgilisi de bir casus.

Halbuki Atiye dizisinde ve Toprak romanında Defne Kaman, İstanbullu bir aileye sahip eğitimli bir genç bayan ve bir anneannesi var. Esin kaynağında olan romanda bu türlü bir anneanne yok, metafizik kimi kavramlar var. Kendi içinde kendine nazaran tutarlılığı olan bir roman. Benim romanımda bir eczacı anneanne, beyaz saçlı bilge, bir de arkeolog Güneş Aytan isminde bir erkek arkadaş var.”

‘Bu kadar kolay hırsızlık yapılmamalı’

“Şimdi edebiyatçılar uygun bilir, aslında edebiyatçı olmaya da gerek yok, bir yapıtın temeli omurgası, onun ana karakterleridir. Daima verdiğim bir örnek; İnce Memed’den İnce Memed’i çıkarıp yerine Kuyucaklı Yusuf’u koyun. Apayrı romanlar olur. Bunları Hamlet için yapabilirsiniz, Madam Bovary için yapabilirsiniz. O yüzden bir romanın can alıcı yeri, omurgası yeri ve karakterleridir. Artık benim bu dörtlememde Defne Kaman dört romanda da karakter. Ve birebir vakitte da bu dizide de karakterler üzerine kurulduğu için Atiye’yi o köyde büyümüş bir kız olarak yapsalar değişik bir dizi olacak. Ve dizi devam ettiği sürece dönemler uzunluğu intihal de devam ediyor. Evet ‘Türkiye burası’ denilebilir lakin biz de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyız, biz de yazarlarız ve emek veriyoruz. Bu kadar kolay hırsızlık yapılmamalı.

O yüzden bu davanın büyük ihtimalle kazanılacağını düşünüyorum. Zira yaz ayları boyunca eksperler çalıştılar. Üç yapıtı de karşılaştırdılar eksper raporları çıkardılar. Edebiyattan anlamanıza sinemadan anlamanıza hiç gerek yok. Bunları baktığınızda siz de görüyorsunuz. Son derece açık ve seçik. Bu davanın kazanılması büyük bir emsal olacak. Bundan sonra burası bir intihal cenneti olarak anılmayacak diye ummak istiyorum. Bu benim edebiyatçı olarak çok dilek ettiğim bir şey. Umarım öbür edebiyatçılar da takviye verir. Müellifler dernekleri, yayıncılar birliği… Zira bu hepimizin problemi.

Daima birlikte bunu yalnızca Buket Uzuner’i seversiniz sevmezsiniz problemi yapmamak lazım. Bu bir hukuk sıkıntısı. Ben diğerinin kitabına yapılsaydı dayanak verirdim ve veriyorum da. Fikir hırsızlığı bu kadar kolay olmamalı. Daima birlikte göreceğiz. Şunu yürekten söylüyorum. Ben 30 yıldır yazarak geçinmeye çalışan bir bayan müellifim ve ‘Haklı olan kazansın’ diyorum.”

Programın tamamını çabucak aşağıdaki görüntüden izleyebilirsiniz: