Bug Ne Demek? Thomas Edison ile Ne İlgisi Var?

Şayet sıklıkla bilgisayar kullanan biriyseniz “bug” olarak bahsedilen yanlışlarla karşılaşmışsınızdır. Oyunlarda, uygulamalarda yahut yazılımlarda meydana gelen bir kusurla karşılaşıldığı vakit akıllara birinci olarak “bug” sözü gelir. Sıkça kullandığımız bu sözün birinci olarak hangi alanda ve neden kullanıldığını biliyor muydunuz?

Bu içeriğimizde sizlere bug ne demek sorusunun yanıtını verecek, bug sözünün nasıl ortaya çıktığını ve birinci bilgisayar bugını kimin bulduğunu sizlerle paylaşacağız.

Bug ne demek?

Bug sözü rastgele bir bilgisayar programı yahut donanım sistemindeki bir kusur yahut kusura verilen isimdir. Buglar sistemin beklenmedik ve olumsuz tesirler ortaya çıkarmasına sebep olur. Bir yazılımın, sistemin yahut bu üslup şeylerin yapması gereken şeyi gerçek yapmaması yahut tasarlandığı sürecin zıddı süreçler yapmasına bug ismi verilir. Yani aslında bug, bilgisayar alanında gerçekleşen yanlışlara verilen genel isimdir.

Bug ismini verdiğimiz kusurlar genelde geliştiricilerin kaynak kodlarında yaptığı yanlışlar yahut kimi eksiklikler ve yanlışlar nedeniyle ortaya çıkar. Bu tıp bugları da genelde oyunlarda görebilirsiniz. Oyunda olağan gezerken bir anda olmaması gereken yerlere ışınlanmak, bomboş bir toprakta takılıp kalmak yahut yapılan bir vazifenin geçerli sayılmaması üzere yanlışları bug olarak isimlendirebiliriz. Geliştiriciler, kodlarda bulunan yanlışları kapatan bir güncelleme yayınlayarak bu bugları yok ederler.

Elbette buglar yalnızca oyunlar için geçerli değil. Bir bilgisayar programının kodlarında yapılan bir yanlışlık programın daima çökmesine sebep olabilir ya da üstüne tıklanan bir tuşun fonksiyonsuz kalmasına yol açabilir. Hasebiyle bilgisayar programlarında da çeşitli aksiliklere yol açan buglar görebiliriz.

Bug sözünü birinci sefer Thomas Edison kullandı:

Bug sözü bizim vaktimizde genel olarak bilgisayar ve yazılım alanında kullanılıyor fakat bu terim çok daha evvelki tarihlere dayanıyor. Bug sözünün birinci olarak kayıtlara geçtiği yıl 1878. Kelimeyi birinci kullanan kişi ise o yıllarda ortağına aygıt hakkında bilgi veren Thomas Edison’du.

Thomas Edison, yazdığı mektupta bug sözünü birinci olarak üzerinde çalıştığı telgraf sisteminde ortaya çıkan tekniksel bir fonksiyon bozukluğunu anlatma hedefiyle kullanmıştı. Tek kablo üzerinden dört başka telgraf iletme ve almayı hedefleyen Edison, ortaya çıkan sorunu çözmek için de “bug trap”, yani bug (böcek) tuzağı ismini verdiği bir tahlil üretti. O vakitten beri de bu söz çeşitli sistemlerde ortaya çıkan fonksiyon bozuklukları için kullanıldı.

Bug sözü neden bilgisayar kusurlarında kullanılıyor?

Bir evvelki alt başlığımızdan anlayacağınız üzere bilgisayarlar ve yazılımlar daha tasarlanmamışken bile bug sözü mekanik sistemlerde oluşan yanılgıları belirtmek için kullanılıyordu. Thomas Edison ile başlayan bu furya, neredeyse yüz yıl boyunca devam etti. Sonrasında ise çok farklı bir durum meydana geldi ve bu durum, bug sözünü bilgisayar kusurlarında kullanmamızın sebebi olarak tarihe geçti.

İnanması güç, bir o kadar da enteresan bir öyküye hazır olun: Tarihe geçen birinci bilgisayar bugı, gerçek bir böcekti. Yanlış duymadınız. 9 Eylül 1947 tarihinde, saat 15.45 sularında geçen bir kayıtta, bir bilgisayar sisteminde birinci kere bir bug bulunduğu yazıyordu ve bu kusur (bug), sahiden de bir böcekti. Amerikan Donanması’na ilişkin Harvard Mark II Aiken Relay Calculator bilgisayarının içerisine kaçan bir güve bilgisayarın çökmesine sebep olmuştu.

O gün Harvard Mark II’yi kullanan şahıslar elbette bug sözünü birinci bulan bireyler değildi lakin bu sözün bilgisayar yanlışlarında kullanılmasında çok büyük katkıları oldu. O günden sonra bu olay bir ölçü dalga konusu olsa da vakitle bug sözü bilgisayar ve yazılım yanılgılarının ortaya çıkmasıyla çok daha yaygın hale geldi. Bugün oyunlarda bile bir kusur gördüğümüzde kullandığımız bug sözü, tarihte bir bilgisayarın içine giren güve sayesinde bilgisayar tabirleri ortasına yerleşti.

Bilgisayar bugları felakete yol açabilir mi?

Bug olarak bahsettiğimiz kusurların büyük çoğunluğu aslında kodlardaki ufak tefek yanlışlar nedeniyle küçük kusurlar olsa da bugların daha evvel felakete yol açtığı kimi noktalar da oldu. Bunlardan biri, 1980’lerde kullanılan bir radyasyon terapisi makinesinde bulunan bir kusur sonucunda ortaya çıktı. Therac-25 modeli makinenin kodlarında bulunan bir bug, hastaların hayatını kaybetmesine sebep oldu.

1996 yılında Avrupa Uzay Ajansı (ESA) prototipi olan Ariane 5 roketinin kodlarında bulunan bug, roketin kalkıştan bir dakika sonra patlayacak formda ayarlanmasına sebep olmuştu. 1994 yılında ise RAF Chinnook modeli bir helikopterin kodlarındaki kusur, hava aracının yere çakılmasına ve helikopterde bulunan 29 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı.

Bug ne demek, nasıl ortaya çıktı ve neden bilgisayar yanlışlarında kullanılıyor sorularına karşılık verdiğimiz içeriğimizin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu ve bunun üzere haberlerimizin devamı gelecek. Kaçırmamak için bizleri takipte kalın.