Yakından Öteki Uzaktan Diğer Görünen Değişik Optik İllüzyon

Beyinimiz, son derece karmaşık bir sistem olsa da büsbütün dışa kapalı bir organ olduğundan dış dünyayı tanımlamak için duyularımızdan gelen sinyallere gereksinim duyuyor. Duyularımız ise uyaranları yorumlamak üzere bir yeteneğe sahip olmadığından çarçabuk 'kandırılabiliyorlar'. Görme ile ilgili kandırılma durumları ise optik illüzyonları karşımıza çıkarıyor.

Amsterdam Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanı Yair Pinto, 2016 yılında “tekdüzelik yanılsaması” olarak isimlendirilen yeni bir optik illüzyon tipi ortaya atmıştı. Bu illüzyon, gözbebeklerimizin objelerden yansıyan ışığı araya bağlı olarak farklı ölçüde alması üzerine odaklanıyordu.

Objelerin ne kadar net göründüğü, göz sıhhatinize bağlı olarak objeye olan aranız ile yanlışsız orantılıdır. Bir objeye fazla yaklaştığınızda ya da uzaklaştığınızda netlik kaybolur. Tekdüzelik yanılsaması da tam olarak buna dayanıyor ve aşağıdaki görsel üzere özel olarak hazırlanmış fotoğraflara yakından ya da uzaktan baktığınızda farklı şeyler görebiliyorsunuz.

Yakından ve uzaktan farklı görünen fotoğraf

Gözümüzün içinde “fovea” olarak bilinen bir çukur bulunuyor. Objeleri net bir halde görmemizi sağlayan bu çukur, gözün en kıymetli kısımlarından bir tanesi. Objeleri net olarak görebilmemiz için foveanın kâfi ölçüde ışık alıp odaklanabilmesi gerekiyor. Odaklandığınız imgenin etrafındaki başka objeleri ise çevresel reseptörler sayesinde görebiliyorsunuz. Lakin çevresel görüş reseptörleri, foveaya nazaran epey zayıf bir odağa sahiptir.

Pinto'ya göre beynimiz, objeye olan uzaklığımıza göre çevresel görme reseptörlerine değil, foveaya güvenmeyi tercih ediyor ve bu yüzden de üstteki görselde dış kısımda bulunan halleri, merkezdekiyle değiştirip, bu biçimde bir görsel bütünlük oluşturuyor. Sonuç olarak da beynimiz, görselin değiştiğini düşünerek bu halde bir reaksiyon veriyor.