Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü: Toplumsal Medya Kapatılmayacak

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, son günlerin en fazla konuşulan bahislerinden toplumsal medya düzenlemesi ile ilgili olarak AA’ya kıymetli açıklamalarda bulundu. Toplumsal medyanın kapatılması üzere bir planlarının bulunmadığını belirten Kalın, bir düzenleme gerektiğine dair ise ittifak oluşturduklarını tabir etti.

AA muhabirinin “Düzenlemenin içeriğiyle ilgili bize neler söyleyebilirsiniz? Toplumsal medyayı Türkiye'de kapatacak mısınız? Bu düzenleme neyi kapsayacak?” sorusu üzerine kelamlarına başlayan İbrahim Kalın, şu halde konuştu;

“Sosyal medyanın kapatılması diye bir plan, bir görüş yok fakat toplumsal medyanın düzenlenmesi gerektiği konusunda artık bir konsensüs oluştu, bir ittifak oluştu. Neden? Ben gerçek hayatta size hakaret ediyorsam, küfür ediyorsam, iftira ediyorsam, kişilik haklarınızı ihlal ediyorsam, mahrem bilgilerinizi ortaya çıkarıyorsam veya terör propagandası yapıyorsam, bu nasıl gerçek hayatta kabahatse sanal dünyada da kabahat olmak durumundadır. Yani analogda kabahat olan dijitalde de hatadır, temel unsur budur.

İnternet dünyası çok süratli geliştiği ve regüle edilmesi çok güç bir alan olduğu için bununla ilgili memleketler arası bir müktesebat da oluşmuş değil. Farklı ülkelerin bu hususta farklı uygulamaları var. Mesela Almanya örneğine baktığınızda bu hususta en sıkı önlemleri almaya çalışan, türel manada çalışma yapan ülkelerden birisi olarak onların geçtiğimiz bilhassa 4-5 yıl içerisinde birçok yasa teşebbüsü oldu, bunların bir kısmını birkaç etapta uyguladılar ve daima bu prensipten hareket ettiler, gerçek hayatta hata olan sanal dünyada da kabahattir. Pekala bunu nasıl regüle edeceksiniz, nasıl takip edeceksiniz? 

Birisi toplumsal medyayı makûs emellerle kullandığında, kişilik haklarını ihlal ettiğinde, cürüm teşkil eden bir aksiyonda bulunduğunda ne yapacaksınız? Sizin gidip bu şirketlere, yani platformları yöneten şirketlere başvurmaktan öbür bahtınız yok. Mahkeme kararı bile çıkartsanız onu uygulayacak olan bu şirkettir, o platformdur, o toplumsal medya mecralarıdır. Hasebiyle burada şirketlere büyük bir sorumluluk düşüyor.

Hatırlayın Amerika'da bile işte Facebook'la ilgili birçok bahisler gündeme geldi. 'Seçim periyodunda bilgileri alıp bunları bir tarafın lehine kullandırttınız mı?' Çok önemli bir suçlama, çok önemli bir tez bu, değil mi? Öbür birçok alanda misal uygulamalar, benzeri davalar açıldı. Bunlarla ilgili büyük cezalar verildi. Neden yapılıyor bu? Zira kişi haklarını ihlal eden, kabahat teşkil eden bir aksiyon o mecra üzerinden gerçekleştiriliyorsa cürmü işleyen kişi kadar önlem almıyorsa mecranın sahibi de sorumludur. Temel prensip bu. Münasebetiyle bu tasarı olağan ki meclisin uhdesinde, çalışılıyor.

Cumhurbaşkanımız bir davet yaptı bununla ilgili, “Gelin bununla ilgili bir düzenleme yapalım. Toplumsal mecra kişilik haklarının ihlal edildiği, terör propagandasının yapıldığı, palavranın, iftiranın kol gezdiği bir yer olmaktan çıksın. İnsanların uygar, faziletli, gerçek bilgiye dayanan irtibat yapabileceği bir mecra olarak kullanılsın.” dedi.

Burada toplumsal medyanın iki kıymetli ayağı var. Bir tanesi içeriklerle ilgili husus. Artık birisi işte bir palavra, iftira yahut gibisi bir şey ortaya attığında içerikle ilgili bir sorun ortaya çıkıyor. Sizin ferdî, kişi haklarınıza bir taarruz var, siz bunu kaldırılmasını istiyorsunuz. Zira herkes görüyor bunu. Siz ne yapıyorsunuz? O şirkete başvuruyorsunuz, sonuç almanız ne kadar sürer, alır mısınız, alamaz mısınız meçhul. Mahkemeye gidiyorsunuz, mahkemeden karar alıyorsunuz, bu içeriğin kaldırılmasını talep ediyorsunuz. O dahi rastgele bir muhatap olmayınca uygulanması mümkün olmayan bir karar olarak kalıyor. Sonra mağdur olan yüz binlerce insan var. Bir muhatap bulamıyorlar. Münasebetiyle o şirketlerin kesinlikle faaliyet gösterdikleri ülkelerde bir ofis açması, yani bir muhatap olması gerekiyor. 

Şu ana kadar bu şirketler, bir, iki tanesi hariç ofis açmayı reddettiler Türkiye'de. Bu da bizi sorunun ikinci boyutuna getiriyor. O da ticari kısmı. Vergi ödemiyorlar. Bunlar son analizde ticari birer kuruluş. Bizim girip kullandığımız toplumsal paylaşım mecraları birer ticari kuruluş. Para kazanıyorlar lakin vergi ödemiyorlar. Artık tıpkı gerçek dünyada olduğu üzere siz bir malın vergisini kaçırdığınızda nasıl bunun bir müeyyidesi varsa sanal alemde de kazandığınız paranın vergisini ödemiyorsanız bu bir hatadır. Bundan ötürü da bu şirketler yıllarca, ben kendim bile görüştüm bunların birçok kurum liderleriyle heyetleriyle geçtiğimiz yıllarda, 'Gelin burada ofis açın, temsilcilik açın, verginizi ödeyin, bu içerikle ilgili bahislerde da bir muhatap oluşsun ve bu sıkıntıları hukuksal olarak şeffaf bir biçimde çözmenin yollarını arayalım.' Lakin bugüne kadar bunu reddettiler.

Artık yeni düzenlemeyle bu iki ayağı, yani ticari kısmıyla kişilik haklarının korunmasını hedefleyen içerikle ilgili düzenlemeleri ihtiva edecek bir yasa tasarısı hazırlanıyor diye biliyorum. En son olarak doğal ki bu Meclisin uhdesinde. Bu türlü bir düzenlemenin herkesin yararına olacağını düşünüyorum. Orada legal kurallar çerçevesinde beşerler fikirlerini, görüşlerini özgürce tabir edebilirler. Bunun önünde rastgele bir mani kelam konusu değil. Lakin dediğim üzere hata teşkil eden, kişilik haklarını ihlal eden, mahremiyeti ortadan kaldıran, terör propagandası yapan, direkt suça teşvik eden paylaşımlar, propagandalar yapıldığı vakit bunlara karşı da önlem alınmasından daha doğal bir şey olamaz.

Bu açıklamalar üzerine AA muhabirinden gelen, “Siz hükümet olarak aslında Türkiye'de toplumsal medyayı destekliyor musunuz? Yani bu manasıyla bir toplumsal medyayı destekliyor musunuz?” sorunu da yanıtlayan İbrahim Kalın, “Bir irtibat mecrası olarak elbette göz gerisi edemeyeceğimiz bir gerçekliktir toplumsal medya, hepimizin kullandığı, faydalandığı…” diyerek kelamlarına şu formda devam etti;

“Zannediyorum bilhassa son periyotta toplumsal medyada berbatlaşan üslup, üslup, lisan, paylaşımlar herkesi rahatsız ediyor. Ancak şunu da söyleyeyim, bu sıkıntıyı yalnızca kanun çıkartarak da çözemeyiz. Bir toplumsal bilinçlenmenin de olması gerekiyor. Toplum olarak bizim bu tıp hata teşkil eden, yüz kızartıcı, ahlak kurallarına alışılmamış, kişi haklarını ve mahremiyetini ortadan kaldıran hesaplara, paylaşımlara karşı ortak bir tutum içerisinde olmamız gerekiyor. Kanunlara başvurmadan evvel vicdani müeyyidenin devreye girmesi gerekiyor.

Herkesin o bireyleri, o paylaşımları ayıplaması gerekiyor. Bu mecradan çıkarması gerekiyor. Bu bir bayana dönük atak olabilir, bu bir çocuk istismarı olabilir, cinsellikle ilgili bir cürüm olabilir, diğer bir şey olabilir. Bu mevzuda vicdani denetim ve düzenlemenin en az yasal düzenleme kadar değerli olduğunu akıldan çıkarmamız gerekiyor.

Toplumsal medya insanların geçersiz kimlikler, düzmece maskeler gerisinden konuşmasına imkan sağlayan bir mecra. Bundan cüret alan birtakım şahısların bu mecrayı kirlettiğini maalesef gördük, görüyoruz. Tahminen benim 'Vicdani müeyyide, vicdani denetim, vicdani düzenleme' dediğim şey biraz bununla ilgili. Ne söylüyorsanız dürüstçe, ahlaklı bir biçimde, düzeyli bir formda söyleyin. Birtakım uydurma kimliklerin, bot hesapların, geçersiz hesapların gerisine sığınarak değil, kimseniz, ne iseniz o halde çıkıp söyleyeceğiniz kelamı söyleyin. Bu yüreği olmayanlar da bu mecrayı kirletmesinler.”

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın kelamlarında bakıldığında toplumsal medyanın kapatılması üzere durumun kesin olarak kelam konusu olmadığını görüyoruz. Bununla birlikte toplumsal medyadaki saldırgan, kişilik haklarını ihlal eden ve kullanıcıları yanlış yönlendiren içerikler ve içeriklerin sahipleri ile ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleşeceğini söyleyebiliriz.