HDR Nedir, TV’lerde ve Kameralarda Ne İşe Fayda?

HDR yani High Dynamic Range, Türkçe ismiyle yüksek dinamik aralık, artık her yerde görmeye başladığımız bir kısaltma. Neredeyse tüm akıllı telefonların kameralarında bir HDR modu bulunuyor ve bilhassa son yıllarda çıkan yeni kuşak televizyonlar HDR uyumlu olarak sunuluyor. Pekala, HDR nedir?

HDR nedir sorusunu hem genel hem de ayrıntılı olarak açıklamak mümkün. HDR nedir sorusuna cevap olarak bir manzara tekniğidir demek, televizyonlarda ve fotoğraflarda yansıttığı değişikliği tam olarak anlatmak için kâfi değil. Bu tekniği ayrıntılandırmak için HDR nedir, ne işe fayda sorularını yanıtladık ve manzaralarda ne üzere değişimler yarattığını inceledik.

HDR nedir?

HDR yani High Dynamic Range, Türkçe ismiyle yüksek dinamik aralık, fotoğraflarda uygulanan bir pozlama tekniği, televizyonlarda ise bir yayın formatıdır. Bahsedilen yüksek dinamik aralık, bir imgenin en parlak ve en karanlık noktaları ortasındaki en yanlışsız aralıktır. Bu aralık insan gözünün gördüğü en gerçek renklere ve derinliğe ulaşmayı gayeler. HDR’nin fotoğraf ve televizyonda farklı uygulama metotları vardır.

HDR nasıl çalışır, ne işe fayda?

HDR modunda çekilen bir fotoğrafta, çekilen manzaranın en yüksek ve en düşük parlaklık noktaları saptanır ve sonuçta olması gereken, gerçek ışık ortaya çıkar. Birebir biçimde HDR uyumlu bir televizyon da sunduğu geniş parlaklık aralığı ortasından en yanlışsız parlaklığı seçerek manzaradaki renklerin farklı tonlarını izleyiciye sunar. 

Televizyonlar, bilgisayarlar, oyun konsollar için HDR nedir, ne manaya gelir?

Bir televizyon ya da monitörün HDR uyumlu olması demek, ekranda gördüğünüz imgede bulunan renklerin bindir tonunu görüyor olmanız demektir. Bu pek çok farklı renk tonu sayesinde, izlediğiniz manzara bir derinlik ve derinlik sonucunda da bir gerçeklik kazanır.

HDR uyumlu bir televizyonda izlediğiniz bir tabiat belgeselinde gördüğünüz ağacın yapraklarının her birinin ilişkin olduğu genel yeşil rengin, gerçek hayatta olduğu üzere ufak renk farklarını yakalarsınız. Birebir biçimde, sinema izlerken karşınıza çıkan bombalanmış bir binada da gri ve siyah rengin farklı tonlarını görerek gerçekliği sağlayan derinlik algısını yakalamış olursunuz.

HDR uyumlu bir televizyonun en değerli özelliği sunduğu parlaklık aralığıdır. Klasik televizyonlar ya da monitörlerden daha yüksek ve düşük parlaklıklar sunabilen bir televizyon, imajdaki renklerin ve ışık değişimlerinin tamamını görmenizi sağlar. 

Ekrandaki derinlik algısını görmek için sırf televizyonunuzun HDR uyumlu olması yetmez. İzlediğiniz sinemanın ya da oynadığınız oyunun da manzara kalitesinin 4K ve üzeri bir kalitede olması gerekiyor. Bu sayede direktör ya da geliştiricinin sunduğu tüm renk paletini görme bahtınız olur. 

Netflix üzere yayın platformları 4K kalitesinde sinemalar sunuyor. Tıpkı vakitte HDMI 2.1 ve üzeri bir kabloyla temas kurarsanız da HDR kalitesini yakalamanız mümkün. Yani kullandığınız aygıt kadar, izlediğiniz içeriğin de HDR kalitesine ahenk sağlaması son derece kıymetli. Yakın vakitte tüm yayınların bu kalitede olacağı düşünülüyor. 

Telefonlar ve öbür kameralar için HDR nedir, ne manaya gelir? 

HDR’nin fotoğraflar için bir pozlama tekniği olduğunu söylemiştik. Otomatik HDR modu çıkmadan evvel fotoğrafçılar, üç farklı pozlama ile tıpkı imajın üç farklı fotoğrafını çekerlerdi. En karanlık, olağan ve en parlak olan bu fotoğraflar daha sonra birleştirilir ve bir HDR fotoğraf elde edilirdi.

Bir müddettir tüm akıllı telefon kameralarında ve fotoğraf makinelerinde otomatik HDR modu var. Bu mod da klasik formülde olduğu üzere çalışıyor, tek fark fotoğraf çeken kişiyi uğraştırmadan, sahip olduğu yazılım sayesinde bu süreci otomatik olarak yapıyor.

Hareketli bir objenin çekiminde HDR modunu kullanmak pek mümkün değil. Hatta sabit bir objenin fotoğrafını çekerken bile tripod kullanılması tavsiye ediliyor. Kamera sabit olursa değişen ışık HDR yazılımı tarafından daha kolay yakalanır ve böylelikle fotoğraf en yanlışsız parlaklığa sahip olur. 

Fotoğraf makinesi ya da akıllı telefon tarafından çekilen fotoğraf, genelde JPEG formatında sıkıştırılır ve bu da manzaranın bozulmasına neden olur. Bu yüzden HDR fotoğraflar RAW formatında, daha yüksek boyutlu bir belge olarak sıkıştırılır. Birden fazla akıllı telefon HDR modunda bir fotoğraf çektikten sonra JPEG ve RAW olarak iki evrak oluşturur yahut JPEG evrakını oluşturduğu an siler. Şayet iki belgeyi da saklamak istiyorsanız kamera ayarlarından bu seçeneği düzenlemelisiniz. 

Hem iOS işletim sistemine hem de Android işletim sistemine sahip akıllı telefonlarınızda otomatik HDR modunu bulabilirsiniz. Bu modu otomatiğe almak yani telefon kamerasının algılamasına bırakmak en çok tercih edilen metot. Dilerseniz manuel olarak bu modu açarak ya da kapatarak da fotoğraf çekimi yapabilirsiniz. 

HDR görüntü çekmek de mümkün lakin bu görüntü fotoğrafta olduğu üzere üç farklı çekimin birleşmesiyle olmuyor. Kamera, yüksek dinamik aralığı tek pozlama ile yakalamaya çalışıyor ve bu genelde pek mümkün olmuyor. Gelişmiş bir HDR yazılımına ve yeni jenerasyon kamera sensörlerine sahip RED üzere profesyonel sinema kameraları bunu yapabiliyor. 

Sizin için HDR nedir, ne işe fayda ve nasıl çalışır üzere soruları yanıtladık ve bu teknik hakkında bilmeniz gereken ayrıntıları anlattık. Şu an için en gerçek imaj kalitesini sunan HDR, giderek tüm aygıtlarda ve yayınlarda yaygın hale geliyor.