Wikipedia’da Yeni Bir Sayfa Nasıl Oluşturulur?

Wikipedia, sadece Türkçe lisanında 335.000’i aşkın makaleye sahip olmasıyla internetin en çok başvurulan bilgi kaynaklarından birisi.  İngilizce lisanına geçiş yapıldığı vakit makale sayısı 5 milyonun üzerine çıkıyor. Kelam konusu makaleler ve tüm bilgiler, istekli ve anonim editörler tarafından ekleniyor ya da denetim ediliyor. Ayrıyeten herkes Wikipedia editörü olabiliyor.

Wikipedia’ya Türkçe lisanında sistemli olarak katkıda bulunan insan sayısı da 2.000’in üzerinde. Siz de bu insanlardan birisi olmak istiyor olabilirsiniz. Gelin bü sürecin tüm inceliklerine birlikte bakalım. Sıfırdan ileri düzeye kadar, Wikipedia'da nasıl editör olabileceğiniz sorusuna cevap verelim.

1. Wikipedia üyeliği açın:

• Sağ üstte bulunan “Hesap oluştur” tuşuna basın.
• İlgili kutucuklara gerekli bilgileri girin.
• “Hesabınızı oluşturun” tuşuna basın.
• Verdiğiniz e-posta adresine gelen onaylama linkine tıklayın.

Gördüğünüz üzere şayet şimdi bir Wikipedia hesabı oluşturmadıysanız saniyeler içerisinde Türkçe ismiyle Vikipedist insanlardan biri olabilirsiniz. Rahat bir biçimde sayfa oluşturmak ve düzenlemek istiyorsanız Wikipedia üyeliği almış olmanız çok kıymetli. Elbette yapılması gereken tek şey bu değil. Şimdi yolun başındayız. 🙂

Wikipedia sayfası nasıl oluşturulur?

Birinci formül: URL ile Wikipedia sayfası oluşturma”ü

• “http://tr.wikipedia.org/wiki/oluşturmak_istediğiniz_sayfa_adı” biçiminde bir URL girerek sayfaya gidin.
• Sağ üst tarafta bulunan “Kaynak oluştur” tuşuna tıklayın.
• Aşağıda bulunan metin kutucuğu aracılığıyla sayfayı oluşturabilirsiniz.

URL ile Wikipedia sayfası oluştururken dikkat etmeniz gereken şey, sayfa isminizi URL’ye eklerken boşluk bırakmak yerine alt tire “(_)” kullanmanız gerekiyor olması. URL’ye yazacağınız sayfa isminde Türkçe karakter kullanabildiğinizi de hatırlatmış olalım.

İkinci usul: “Başka sayfalarda bulunan kırmızı irtibatlara tıklama”

• Wikipedia’da bulunan bir makaleye girin.
• Makale içerisinde kırmızı renkle yazılı bir temas bulun.
• İlişkiye tıklayarak ilgili kaynak oluşturma sayfasına ulaşabilirsiniz.

Wikipedia’da dolanırken sıkça başımıza gelen bir durumdur. Bir makale içerisinde geçen bir kelam dizisinin kırmızı renkle yazıldığını görürüz. Bu kırmızı öbekler, kendine ilişkin sayfası olma potansiyeline sahip fakat şimdi hakkında yazı yazılmamış bahisleri gösterir. Birinci kere Wikipedia sayfası oluşturacak birisi için mantıklı bir başlangıç usulü.

Üçüncü yol: “Bir makale içerisinden temas oluşturma”

• Bir Wikipedia makalesinde sağ üstte bulunan “Kaynağı değiştir” tuşuna basın.
• İlişki oluşturmak istediğiniz kelam dizisini çift köşeli ayraç “[[ ve ]]” içerisine alın.
• Makaleye dönerek oluşturduğunuz ilişkiye tıklayın.
• Açılan sayfada metin kutucuğunda sayfanızı oluşturmaya başlayabilirsiniz.

Üstte, kırmızı irtibatlara tıklamak hoş bir başlama tekniği demiştik. Bahsettiğimiz kırmızı irtibatları kendimiz oluşturabiliyor olmamız bu yüzden çok hoş bir detay. Bu prosedürün en hoş tarafı, köşeli ayraç içerisine aldığınız kelam öbeği aslında bir sayfaya sahipse oluşturduğunuz ilişkinin mavi renkle görünmesi. Böylelikle hâli hazırda bir makale var mı diye denetim etmek zorunda kalmıyorsunuz.

Dördüncü sistem: “Wikipedia deneme tahtası”

• Buraya tıklayarak deneme tahtası sayfasını açın.
• Sağ üstte bulunan “Kaynağı değiştir” tuşuna basın.
• Sayfada bulunan metin kutucuğundan sayfanızı oluşturabilirsiniz.

Deneme tahtası daha evvel sayfa oluşturmamış ve düzenlememiş kullanıcıların Wikipedia paneline düzgünce alışmak için kullanabileceği bir sayfa. Sayfada yapılan değişiklikler Wikipedia üzerinde yayınlanmış hiçbir makaleyi etkilemiyor. Böylelikle gönül rahatlığıyla platforma alışmak ismine denemelerde bulunabiliyorsunuz. Alıştıktan sonra üstteki sistemlerle kendi sayfanızı daha rahat bir halde oluşturabilirsiniz.

Wikipedia yeni bir sayfa oluştururken URL ile sayfa oluşturma prosedürünü pek önermiyor. Zira bu biçimde oluşturulan sayfalar -Wikipedia’nın tabiriyle- “yetim” kalıyor. Kırmızı temaslara tıklayarak oluşturulan sayfalar ise birden fazla makaleyle desteklendiği için daha fazla ilgi görüyor.

Wikipedia’da sayfa oluşturmak için izlenebilecek usuller epeyce kolay olsa da bir Vikipedist olarak dikkat edilmesi gereken bir sürü konu var. Bu konulara yazımızın devamında değineceğiz. Lakin daha öncesinde oluşturulmuş bir Wikipedia sayfasının nasıl düzenleneceğini de anlatalım.

Wikipedia sayfası nasıl düzenlenir?

Birinci sistem: “Değiştir butonunu kullanmak”

• Açtığınız Wikipedia sayfasında sağ üstte bulunan “Değiştir” tuşuna basın.
• Sayfa düzenlenebilir hâle gelecek.
• Düzenleme bitince “Değişiklikleri yayımla” butonuna tıklayın.

Değiştir butonu kullanıldığı vakit tıpkı bir Wikipedia makalesi görüntülüyormuş üzere düzenleme yapmak mümkün. Yaptığınız değişiklikleri canlı olarak görebilmek, daha süratli çalışmak ismine kullanılabilecek bir formül. Fakat bu metot, “Kaynağı değiştir” butonunu kullanmaya nazaran daha kısıtlı düzenleme imkânları sunuyor.

İkinci usul: “Kaynağı değiştir butonunu kullanmak”

• Wikipedia sayfasının sağ üstüne bulunan “Kaynağı değiştir” tuşuna basın.
• Böylelikle Wikipedia’nın kendi paneli açılacak.
• Düzenleme bitince aşağıda bulunan “Değişiklikleri gönder” butonuna tıklayın.

Kaynağı değiştir butonunu kullanmak, yeni bir Wikipedia sayfası oluştururken kullanılan panelin birebirini devreye sokuyor. Şayet yeni sayfa açma yollarında bahsettiğimiz deneme tahtasını kullandıysanız yabancılık çekmeden sayfa düzenleme sürecini gerçekleştirebilirsiniz.

Kaynağı değiştir butonuyla açılan sayfada düzenleme bittikten sonra sayfanın yeni hâlini onaya göndermeden evvel önizlemesini görebilir ya da yaptığınız değişiklikleri inceleyebilirsiniz. Bu süreçler için “Değişiklikleri gönder” butonunun yanında bulunan iki butonu kullanabilirsiniz.

Oluşturulmuş bir Wikipedia sayfasını düzenlemek için yapılması gerekenler de tıpkı yeni bir sayfa oluşturmak için izlenen sistemler üzere epey kolay. Fakat üstte bahsettiğimiz üzere, sayfa oluştururken ya da düzenlerken dikkat edilmesi gereken birçok konu var. Artık bu konulara değineceğiz.

Wikipedia sayfası oluştururken ve düzenlerken nelere dikkat edilmeli?

Birinci olarak oluşturulmuş sayfaları düzenleyerek başlayın:

Wikipedia birinci bakışta kullanması çok sıkıntı bir platform üzere görünebiliyor. O yüzden işe çabucak yeni bir sayfa oluşturarak başlamak biraz heves kaçırıcı olabilir. Bunun yerine hâli hazırda oluşturulmuş makalelerin panel üzerinde nasıl göründüğünü incelemek, bir Vikipedist olmayı kolaylaştıran prosedürlerden birisi. Sayfa düzenledikçe, nizama daha çok alışacaksınız. Wikipedia üzerinde çalışmak da daha rahat olacak.

Makaleyi kendi bilgisayarınızda çalışan bir programda yazın:

Bir makale yazarken, işinizi internet ilişkisi gerektiren bir platforma teslim etmeyin. En ufak bir internet ya da elektrik kesintisinde o vakte kadar yazdığınız her şey çöpe gidebilir. Bunun yerine Office Word üzere kendi bilgisayarınız üzerinde çalışmanıza, istediğiniz vakit kaydetmenize imkan tanıyan programlar kullanarak yazdığınız yazıyı kaybetme riskinizi yok etmeniz en doğrusu.

Kaynak belirtmeden tek bir bilgi bile kullanmayın:

Wikipedia bir ansiklopedi. Her ne kadar vakit zaman şaşsa da içerisinde bulunan bilgilerin muteber olmasına sahiden özen gösteriliyor. Zati platformun insanlarda oluşturduğu inancın ana sebebi Wikipedia’nın prensipleri. Bu yüzden oluşturduğunuz sayfanın ya da yaptığınız değişikliklerin onaylanmasını istiyorsanız, “su şeffaftır” üzere herkes tarafından kabul göreceğini düşündüğünüz bilgiler için bile kaynak ekleyin.

Kaynağınızı, bilgiyi verdiğiniz sözden çabucak sonra ya da sözden sonraki birinci noktalama işaretinden sonra parantez içinde belirtebilirsiniz. Kaynak eklemek için, Wikipedia’nın kendi panelinde bulunan “Kaynak” tuşuna basarak kaynağınızın hangi cinste (kitap, mecmua, haber ya da web kaynağı) olduğunu seçtikten sonra gerekli bilgileri girebilirsiniz.

Kullandığınız görsellerin telif hakkına dikkat edin:

Wikipedia üzerinde çalışırken en çok dikkat etmeniz gereken mevzulardan birisi de görsellerin telif hakkını ihlâl etmemek. Bir ansiklopedi makalesi yazarken, yanlışsız sayıda görselle desteklemek çok kıymetlidir. Lakin kullandığınız görsellerin ya size ilişkin olması ya da telife tabi olmaması gereklidir. Aksi takdirde yazınızın onaylanması mümkün olmaz.

Alışılmış akılda bulundurmak gereken bir başka konu ise görsel kullanımının sayıca çok olmasına gerek olmaması. Rastgele bir Wikipedia makalesine girerek sayfanın birçoklarının yazıyla kaplı olduğunu görebilirsiniz. Yani görsel kullanımı her ne kadar kıymetli olsa da bir haber yazısı yazıyormuş üzere çok sayıda görsel öğe kullanmak zorunda değilsiniz.

Hakkında sayfa oluşturduğunuz bir mevzuyu takipte kalın:

Wikipedia bir internet ansiklopedisi olduğu için basılı ansiklopedilerden ayrıldığı en değerli nokta daima olarak yeni kalabilmesidir. Bu yüzden oluşturduğunuz sayfanın bedelini korumak istiyorsanız, elinizden geldiğince aktüel bilgilerle desteklemelisiniz. Şayet sayfanız yeniliğini yitirirse “Silinmeye aday sayfalar” kategorisine girebilir.

Mahallî üne sahip bir spor ekibiyle ilgili Wikipedia sayfası oluşturduğunuzu varsayalım. O sayfada kadronun muvaffakiyetleri, kendi liginde hangi dönemi kaçıncı sırada tamamladığı, hangi sene takımında hangi isimlerin bulunduğu üzere bilgileri vermeniz gerekecek. Sayfayı oluştururken her ayrıntıyı vermenize karşın bir mühlet sonra güncellemeyi bırakırsanız, makaleniz Wikipedia standartlarından uzaklaşacaktır.

Tez etmeyin, sabırlı olun:

Wikipedia dünyanın en büyük internet ansiklopedisi olduğu için katkıda bulunmak isteyen insanları çok yorabiliyor. Şayet bir Vikipedist olmaya karar verecekseniz, bu durumu göze almanız gerek. Zira Wikipedia kalitesinde ve güvenilirliğinde makaleler oluşturmak bugünden yarına üzere kısa bir müddette olabilecek bir şey değil. Hakikaten sıkı bir emek gerektiriyor.

Birinci başlarda yazdığınız makaleler yahut yaptığınız değişiklikler onaylanmayabilir. Neyi yanlış yaptığınızı inceleyerek bir sonraki çalışmalarınızda o noktalarda daha dikkatli olmanız gerek. Aslına bakarsanız Wikipedia’nın bu kadar katı kurallara sahip olması anlaşılabilir bir şey. Zira bilhassa internet üzere bir ortamda, herkes tarafından bilgi eklenebilen bir sitenin sağlam kalması için katı kuralları olması kaide.

Wikipedia nitekim de internet üzerinde bulunabilecek en sağlam bilgi kaynaklarından birisi. Haliyle bu türlü bir platforma katkıda bulunmak da beşere gurur duyuracak cinsten bir davranış. Biz de bu türlü bir karar alırsanız yapmanız gerekenleri kısaca anlattık. Şayet bir gün içimizden birisi bu yazıdan esinlenerek bir Vikipedist olmaya karar verirse ne memnun bize. 🙂