İran, İnterneti Devlet Denetimi Altına Almak İstiyor

1979 yılında Ruhullah Humeyni’nin liderliğinde gerçekleşen İslam Devrimi’nin akabinde apayrı bir ülkeye dönüşen İran, baskıcı tavrı, yasakları ve idam cezalarıyla sık sık gündeme geliyor. Büyük bir petrol ve doğalgaz rezervine sahip olmasına karşın, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) uyguladığı ticari yaptırımların da tesiriyle büyük bir ekonomik kriz yaşayan İran, geçtiğimiz kasım ayında akaryakıt fiyatlarına artırım yapmıştı. 

Bunun üzerine halkın protesto şovları ile karşılaşan Tahran hükümeti, devayı internet erişimini engellemekte bulmuştu. Aksiyonlarda çekilen fotoğraf ve görüntülerin toplumsal medya platformlarında paylaşılmasını engellemek ve protestoları denetim altında tutabilmek için halkın dünya ile olan kontağını yalnızca bir günde büsbütün kesen İran, buna rağmen halkın sesini şimdi kesebilmiş değil. 

Yaklaşık bir aydan bu yana süren şovlarda şu ana kadar 140 ila 208 ortasında kişinin hayatını kaybettiği iddia ediliyor. ABD tarafından finanse edilen İran merkezli radyo istasyonu Radio Farda’nın aktardığına nazaran, ‘İran intraneti’ olarak da bilinen Ulusal Bilgi Ağı (NIN), insanların internet gereksinimlerini karşılamak için yabancı ağlara muhtaçlık duymayacakları halde genişletilecek.

 2005 yılında Bilgi ve İrtibat Teknolojileri Bakanlığı tarafından geliştirilen proje, İran'da inançlı ve istikrarlı bir altyapı ağı geliştirme maksadını taşıyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, bu eforun İran Dini Başkanı Ali Hamaney’den de dayanak gördüğünü belirtiyor.

Tahran hükümetinin bu adımı atması, ülkedeki internet erişiminin tam manasıyla devlet denetimine girmesine neden olacak. Ayrıyeten İran halkının dünya ile olan hudutlu bağlantısı de tam kopma noktasına gelecek. Baskıcı bir rejimin hakim olduğu Rusya da, İran’dakine misal model üzerinde çalışıyor. Çin ise esasen yıllar evvel ülkedeki tüm internet altyapısını kendi denetimi altında toplamıştı.