Çevirmeli Temaslardaki Seslerin Öyküsü

İnternet kullanımı her geçen gün biraz daha yaygınlaşıyor. Artık neredeyse her mesken, internet erişimine sahip ve bu internet erişimi kimi vakit 100 Mbit suratlara çıkabiliyor. Fakat günümüzden yıllar yıllar öncesinde durum pek de bu türlü değildi. Yüksek süratli ve kablosuz internet bir yana, tüketiciler çevirmeli ilişkilerle internete erişiyorlardı. Şayet sizler de çevirmeli bir internete sahip olduysanız şu an, modeminiz internete bağlanırken çıkardığı ses kulağınızda çınlamıştır.

Aslına bakacak olursak bu ses, internetin temeliydi. Modemler, bu sesler aracılığıyla uzak bilgisayarlara ve doğal olarak da internete bağlanabiliyorlardı. Devrin teknikerleri modemlerden çıkan bu seslere “Handshake” yani “el sıkışma” diyorlardı. Ayrıyeten bu sesler, internete bağlanmanın yanı sıra, internetin sürekliliğini de sağlıyordu. Bizler aslında sesin kesildiğini sanıyorduk fakat o ses sürekli oradaydı. Yalnızca bizler duyamıyorduk.

Artık ise Finlandiyalı bir yazılım uzmanı olan Oona Raisanen, bilgisayarların birbirlerini telefonla aradıkları bu çevirmeli interneti aydınlattı. Aslına bakacak olursak Raisanen, uzun yıllardır bu bahis üzerinde çalışıyordu. Bilgisayarların birbirlerini nasıl aradıklarını sürekli merak ettiğini söyleyen Raisanen, artık edindiği bilgileri tüm dünya ile paylaşıyor. Dilerseniz artık, çevirmeli internetin nasıl olduğuna ve çalışma prensibine yakından bakalım.

Raisanen, çevirmeli internetin temel mantığını anlayabilmek için olayın başlangıç noktasına, yani seslere inmiş. Bu bağlamda “ITU-T” isimli teknik evrakları incelediğini ve bu sayede çevirmeli temaslardaki el sıkışma sürecini anladığını tabir eden Raisanen, ilişki sırasında ortaya çıkan her ses ritminin aslında farklı bir emele hizmet ettiğini söylüyor. Raisanen ayrıyeten, bu seslerin en az bilgi kaybı ve azamî güvenlik için gerekli şartları sağladığını da tabir ediyor.

Dünyanın en eski internet erişim ağları kamuya açık değildi. Fakat 90'lı yıllarda dünya çapında çalışan bir sinyalizasyon sistemi geliştirildi. “Kamuya Açık Telefon Ağı” olarak isimlendirilen bu sistem, dünya genelinde bir ağın oluşturulmasını ve münasebetiyle da internet irtibatını oluşturdu. İşte çevirmeli modemlerde ortaya çıkan o temas sesleri de bu ağ nedeniyle çıkıyordu ve devam ediyordu.

Raisanen, bilgisayarların değiş tokuş yaptığı tüm bilgilerin, aslında çevirmeli ilişkilerdeki sesler aracılığıyla bilinebileceğini söz ediyor. Şöyle ki; çevirmeli temas sırasında ortaya çıkan birinci ses “çevir” olarak isimlendiriliyor ve çabucak akabinde bir telefon numarası tuşlanıyor. Bu tuşlama ülke kodu, alan kodu ve eşsiz numaradan oluşuyor. Bu numarada yer alan sayılar, farklı ses tonları ile kodlanmış durumda.

Çevirmeli modemin aradığı bir numara ile aranan numara eriştiğinde farklı tonajlarda ses çıkıyor. Bu sesler bir telesekreter üzere düşünülebilir. O denli ki aranan numara, arayan modeme çeşitli protokoller sunuyor. Arayan modem bu protokolleri kabul ettiğini söz etmek için birtakım ses tonlarını çıkartıyor ve bu ses tonları, sunulan protokolün kabul edildiği manasına geliyor. Bunun akabinde da asıl görüşmeler başlatılıyor.

Sunulan protokol, çevirmeli ilişki kurmaya çalışan modem tarafından kabul edildikten sonra kaideler sunulmaya başlıyor. Aslına bakacak olursak bu kısım, tıpkı gerçek bir konuşmaymış üzere ilerliyor. Hatta Raisanen bu durumu, parazit altında konuşan kuş yahut robotların sesine benzetiyor. Sınırın iki ucundaki aygıtlar bir mühlet boyunca kuralları konuşuyorlar ve mutabakatlarının akabinde sürece devam ediliyor.

Raisanen, bu noktadan sonra işlerin zorlaştığını zira ortada korunması gereken bir kontağın olduğunu söylüyor. Raisanen'e nazaran çevirmeli modemlerde kullanılan kontaklar, ağın sağlıklı bir biçimde korunabilmesi için büyük bedeller ödüyordu. Hatta o denli ki çevirmeli temasta duyulan ve duyulamayan sesler, kullanıcılar tarafından bile etkileniyordu. Örneğin bu irtibat sırasında tüketicinin konuşması, temasta yankıya neden oluyordu.

İrtibat sırasında oluşan yankılar, çizgiler aracılığıyla fark edildikten sonra bastırılabiliyordu. Bu üzere durumlarda modem, farklı bir ses tonu göndererek ağı baskı altına alıyordu. Raisanen, bu süreçte modemin sesinin kesilmediğini yalnızca konuşma aktifliğinin yarıya düşürüldüğünü tabir ediyor. 

Olağan şartlarda telefon sınırları, ses dalgalarını iletmek için geliştirilmiştir. Lakin bilgisayar ve internet dalı, daha çok dijital datalarla doludur. Aslına bakacak olursak modemin çalışmasının altında yatan temel sebep de budur. Modemler, telefon ağlarındaki bilgi akışını değiştirirler ve böylece dijital dataların ses dalgaları haline getirilmesini sağlarlar. İşte tam da bu dönüştürme sürecine modülasyon deniyor.

Modemlerin birbirleriyle bağlantısı sağlayabilmeleri için de tıpkı dilleri kullanmaları gerekiyor. O denli ki şayet bir modem el sıkışmak istiyorsa kendisiyle tıpkı lisanı konuşan bir ağa muhtaçlık duyuyor. Raisanen, modemlerin bu süreci başarılı bir halde gerçekleştirebilmesi için tekraren deneme yaptığını ve tanıdığını bulana kadar denemeye devam ettiğini söylüyor. Üstelik modemlerin yetenekleri bununla da hudutlu değil. Modemler, gerekli görüldüğü durumlarda özel ekolayzerler kullanarak öteki modemlerle anlaşabiliyorlar.

Üstte görmekte olduğunuz manzara ise, modemler ortasındaki bir el sıkışma örneğini gösteriyor. Şayet dilerseniz, modemler ortasındaki bağlantının nasıl olduğunu bu görsel aracılığıyla inceleyebilirsiniz.